Theo Thiếu tướng Hoàng Anh Tuyên, Người phát ngôn Bộ Công an, tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản đang có diễn biến ngày càng phức tạp. Trong tháng 8 năm 2024, cả nước ghi nhận 815 vụ lừa đảo, tăng hơn 11% so với cùng kỳ, và chiếm gần 16% trong tổng số các loại tội phạm. Đặc biệt, tội phạm lừa đảo qua mạng đã chiếm tới gần 55% số vụ lừa đảo tài sản. Hơn một nửa trong số đó sử dụng không gian mạng làm công cụ thực hiện âm mưu. Các đối tượng lừa đảo áp dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, từ việc giả mạo các cơ quan thuế, ngân hàng, công an để gọi điện lừa gạt, cho đến việc làm giả website của những tập đoàn lớn nhằm thu hút vốn đầu tư hoặc tuyển dụng nhân sự. Thậm chí, họ còn lập các trang Facebook với logo của các trường đại học để lừa đảo tiền học phí và lệ phí.
Chúng tôi đã phát hiện ra những vụ lừa đảo quy mô lớn với đầy đủ quy trình và tài liệu hướng dẫn chi tiết nhằm dẫn dụ nạn nhân từ thế giới thực vào không gian mạng. Các đối tượng tội phạm này sử dụng công nghệ hiện đại để thực hiện hành vi của mình một cách tinh vi, kín đáo và khó bị truy tìm. Hầu hết các hoạt động đều có tổ chức, nhưng các kẻ xấu chỉ liên lạc và kết nối qua môi trường trực tuyến, hoàn toàn không gặp gỡ hay trao đổi trực tiếp với nạn nhân.
Dự báo rằng lừa đảo trên không gian mạng sẽ tiếp tục trở thành một vấn đề đáng chú ý không chỉ tại Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia khác trên thế giới. Sự gia tăng này đặt ra thách thức lớn cho cả cộng đồng và cơ quan chức năng trong việc bảo vệ người dùng khỏi những hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi. Hãy luôn cảnh giác và trang bị kiến thức cần thiết để tránh trở thành nạn nhân của các hành vi gian lận trên mạng.
Từ năm 2020, Chính phủ đã quyết định tăng cường biện pháp phòng ngừa và xử lý các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là trên không gian mạng. Chỉ thị số 21/CT-TTg đã được ban hành để thực hiện những giải pháp thiết thực cho vấn đề nghiêm trọng này. Hiện tại, các hoạt động chủ yếu đã được triển khai trên hai lĩnh vực quan trọng, góp phần bảo vệ người dân và nâng cao nhận thức cộng đồng về an toàn thông tin.
Để tăng cường công tác phòng ngừa tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an đã chỉ đạo các cơ quan liên quan chú trọng vào hoạt động tuyên truyền. Cụ thể, an ninh mạng và phòng chống tội phạm sẽ được triển khai qua ba kênh chính là Facebook, Tiktok và Zalo. Các kênh này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chia sẻ và phổ biến thông tin về các hành vi phạm tội trên không gian mạng. Đặc biệt, trong tháng 8/2024, các cổng thông tin điện tử của Bộ Công an và các đơn vị địa phương đã tích cực cập nhật và phát hành hơn 500 bài viết cảnh báo tội phạm, đặc biệt chú trọng vào việc nâng cao nhận thức về loại tội phạm này.
Gần đây, nhiều vụ việc nổi bật đã cho thấy sự chủ động của người dân và các ngân hàng trong việc phát hiện và ngăn chặn hành vi lừa đảo tài chính. Nhiều khách hàng may mắn đã được cứu khỏi nguy cơ mất tiền khi ngân hàng kịp thời can thiệp ngay trước khi họ thực hiện giao dịch chuyển tiền. Những nỗ lực này không chỉ bảo vệ tài sản cá nhân mà còn nâng cao ý thức cộng đồng về các chiêu thức lừa đảo ngày càng tinh vi.
Bộ Công an đang thực hiện các biện pháp mạnh mẽ nhằm ngăn chặn các lỗ hổng bảo mật có thể bị lợi dụng. Hợp tác với Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an tập trung vào việc xử lý sim rác và đảm bảo người dùng chính chủ sử dụng các thuê bao của mình. Đồng thời, Bộ cũng cùng Ngân hàng tăng cường các biện pháp phòng ngừa liên quan đến tài khoản ảo. Gần đây, Ngân hàng đã yêu cầu kiểm tra sinh trắc học đối với các giao dịch từ 20 triệu đồng trở lên. Những biện pháp này đã góp phần đáng kể trong việc giảm thiểu hoạt động lừa đảo và chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Đặc biệt, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia đã phát hành phần mềm phát hiện lừa đảo trên không gian mạng. Phần mềm này sẽ gửi cảnh báo cho người dùng nếu có dấu hiệu bất thường trong các giao dịch hoặc cuộc gọi trực tuyến. Đánh giá từ các chuyên gia cho thấy đây là một công cụ hữu hiệu trong việc bảo vệ người dân trước các hành vi lừa đảo trên mạng.
Mới đây, Bộ Công an đã mạnh tay triển khai hàng loạt chuyên đề và kế hoạch quyết liệt nhằm điều tra và xử lý nghiêm các vụ lừa đảo qua mạng. Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2024, lực lượng chức năng đã rà soát và vô hiệu hóa hơn 400.000 website cùng tài khoản mạng xã hội nghi vấn giả mạo cơ quan, tổ chức nhằm lừa đảo. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, sau khi xóa bỏ một trang web, kẻ lừa đảo lại nhanh chóng thay đổi tên miền và tiếp tục hoạt động. Công tác này đang gặp nhiều thách thức, nhưng Bộ Công an cam kết sẽ không ngừng nỗ lực để cải thiện tình hình an ninh mạng.
Công tác truy vết dòng tiền đang được tiến hành mạnh mẽ thông qua việc ứng dụng các công nghệ hiện đại. Chúng ta sẽ nhanh chóng tạm thời khóa và phong tỏa những tài sản liên quan đến các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân và đảm bảo an ninh tài chính.
Để tăng cường phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi lừa đảo, đặc biệt là trên môi trường mạng, chúng tôi kêu gọi các cơ quan báo chí tích cực khai thác và phổ biến thông tin cảnh báo về tội phạm. Hành động này không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn tăng cường tinh thần cảnh giác cho cộng đồng. Hãy cùng nhau tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn và bảo vệ mọi người khỏi những mối nguy hại.
Bộ Công an khuyến nghị người dân nên theo dõi thường xuyên các thông tin cảnh báo tội phạm để nâng cao ý thức phòng ngừa. Đặc biệt, hãy cẩn trọng khi nhận các cuộc gọi từ những người tự xưng là cán bộ nhà nước yêu cầu cung cấp thông tin hoặc giải quyết vụ án qua điện thoại. Trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch điện tử hay trực tuyến nào, hãy rà soát và kiểm tra thông tin thật kỹ lưỡng. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về hoạt động phạm tội, hãy nhanh chóng thông báo cho cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.
