Google Maps, ứng dụng dẫn đường phổ biến với hơn 1 tỷ người dùng mỗi tháng, đang đối mặt với một câu hỏi nghiêm túc. Liệu nó có đang âm thầm "thao túng và điều khiển" cách mà người dùng nhận thức về địa lý và kết nối xã hội? Những thảo luận này đang ngày càng thu hút sự chú ý từ cộng đồng, khiến chúng ta băn khoăn về những tác động mà công nghệ này có thể mang lại.
Một lý thuyết mới đang thu hút sự chú ý, đặc biệt là sau những thay đổi gây tranh cãi gần đây trên bản đồ. Theo đó, ứng dụng này có khả năng đang tác động một cách tinh vi đến cách chúng ta nhận thức về thế giới xung quanh mà chúng ta chưa nhận ra.
Cuộc tranh luận đã nổ ra xung quanh những thay đổi về địa danh nổi bật, với việc đổi tên "Vịnh Mexico" thành "Vịnh Hoa Kỳ" và "Núi Denali" trở lại thành "Núi McKinley". Nhiều nguồn tin cho rằng, các thay đổi này không chỉ đơn thuần là sai sót kỹ thuật mà còn bị tác động bởi các yếu tố chính trị. Đáng chú ý là có những cáo buộc rằng Google đang tiến hành xóa bỏ những đánh giá và bình luận tiêu cực từ người dùng liên quan đến các thay đổi này, điều này tạo ra mối nghi ngờ về việc kiểm soát thông tin và hướng dẫn dư luận trong cuộc tranh luận hiện nay.
Việc thay đổi tên gọi có thể tưởng chừng đơn giản, nhưng một số nhà nghiên cứu và chuyên gia đạo đức công nghệ đã cảnh báo rằng nó thực sự có ảnh hưởng sâu sắc. Họ đề cập đến khái niệm "nhận thức mở rộng", hay còn gọi là extended cognition. Theo lý thuyết này, các công cụ kỹ thuật số, đặc biệt là những ứng dụng như Google Maps, đã trở thành những phần không thể thiếu trong quá trình tư duy của con người. Những ứng dụng này không chỉ đóng vai trò hỗ trợ mà còn thay thế nhiều chức năng quan trọng của não bộ như ghi nhớ, định hướng không gian và khả năng ra quyết định. Từ khía cạnh này, Google Maps giống như một bộ nhớ và một bộ não bổ sung, giúp chúng ta thực hiện những nhiệm vụ này một cách dễ dàng hơn.
Nếu người dùng không hoàn toàn nhận thức hoặc đồng ý với những thay đổi trên Google Maps, những thay đổi này có thể ảnh hưởng âm thầm đến cách suy nghĩ và nhận thức của họ. Khái niệm này được gọi là "ảnh hưởng thụ động". Khi người dùng liên tục tiếp xúc với thông tin mới, như tên địa danh được cập nhật, và những ý kiến trái chiều bị hạn chế hoặc loại bỏ, não bộ có xu hướng tiếp nhận thông tin đó như một sự thật hiển nhiên, mặc dù ban đầu họ có thể còn nghi ngờ.
Các chuyên gia đang chỉ ra rằng ranh giới giữa công nghệ hỗ trợ và công cụ thao túng ngày càng trở nên mông lung. Lo ngại không chỉ dừng lại ở việc điều chỉnh tên địa danh vì lý do chính trị. Vấn đề lớn hơn chính là ai đang kiểm soát cách mà chúng ta tiếp cận và hiểu biết về thế giới xung quanh. Khi các nền tảng công nghệ, vốn rất cần thiết trong đời sống hàng ngày, bắt đầu "chỉnh sửa" thực tại, dù chỉ là thông qua những thay đổi tinh vi, thì liệu nhận thức của chúng ta có còn được duy trì độc lập? Theo quan điểm của các nhà đạo đức công nghệ, đây có thể xem như hình thức "ép buộc khéo léo dưới vỏ bọc tiện lợi".
Trong bối cảnh điện thoại thông minh và ứng dụng như Google Maps ngày càng trở nên quen thuộc, chúng ta cần ý thức rõ ràng về ảnh hưởng của chúng đối với suy nghĩ và hành vi của bản thân. Những công cụ này không chỉ đơn thuần là thiết bị hỗ trợ mà còn có khả năng định hình cách chúng ta tiếp nhận thông tin và tương tác với thế giới xung quanh. Việc nhận diện và hiểu rõ tác động của công nghệ lên tâm trí con người ngày càng trở nên cấp thiết trong thời đại số hiện nay.
