Một nghiên cứu mới đây đã hé lộ bí mật về một đột biến gen hiếm gặp, mang lại khả năng kháng hoặc thậm chí miễn nhiễm với virus HIV cho khoảng 25% dân số châu Âu. Các nhà khoa học đã tiến hành truy tìm nguồn gốc của "món quà" di truyền này, phát hiện rằng nó bắt nguồn từ một cá nhân duy nhất sống tại khu vực Biển Đen hàng ngàn năm trước. Điều đặc biệt là nguyên nhân mà đột biến này tồn tại hoàn toàn không liên quan đến HIV.
Dấu vân tay di truyền trong xương cổ đại
Một nghiên cứu mới từ các nhà khoa học Đại học Copenhagen, Đan Mạch, đã giải mã một câu hỏi thú vị: Tại sao một đột biến gen có khả năng bảo vệ con người khỏi HIV, một căn bệnh còn khá mới mẻ, lại có nguồn gốc từ hàng thiên niên kỷ trước? Kết quả nghiên cứu này mở ra những hiểu biết mới về tiến trình tiến hóa và khả năng thích nghi của con người.
Nhóm nghiên cứu đã áp dụng một phương pháp tiên tiến kết hợp giữa phân tích DNA từ 2.000 người hiện đại và trí tuệ nhân tạo để khảo sát DNA từ hơn 900 bộ xương cổ đại, trải dài từ thời kỳ Đồ đá cho đến thời Viking. Kết quả nghiên cứu đã tạo ra một bản đồ di truyền vô cùng giá trị. Trong quá trình này, họ phát hiện một đột biến gen mang tên CCR5delta32, xuất hiện đột ngột và lan tỏa mạnh mẽ trong quần thể. Sự phát hiện này mở ra nhiều hướng đi mới trong việc tìm hiểu lịch sử tiến hóa của con người.
Một nghiên cứu mới đã chỉ ra rằng tất cả những người mang đột biến gen hiện nay đều có nguồn gốc từ một tổ tiên duy nhất, sống tại khu vực gần Biển Đen từ 6.700 đến 9.000 năm trước. Điều này mở ra những hiểu biết mới về nguồn gốc di truyền của con người và cách mà các yếu tố di truyền đã hình thành dòng dõi của chúng ta hiện nay.
Lợi thế sinh tồn bất ngờ
Truyền thông về đột biến CCR5delta32 đang thu hút sự chú ý mạnh mẽ, mặc dù HIV chưa từng xuất hiện trong bối cảnh lịch sử mà nó phát triển. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng đột biến này tác động đến một gen miễn dịch, điều này có vẻ không mấy tích cực. Thế nhưng, thực tế cho thấy sự gián đoạn này lại đem lại lợi thế sinh tồn đáng kể cho tổ tiên của chúng ta trong những giai đoạn khó khăn. Hiểu rõ cơ chế hoạt động của CCR5delta32 sẽ giúp ta nhận diện rõ hơn về sự tiến hóa của con người.
Một hệ miễn dịch hoạt động quá mức có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Các tác giả nhấn mạnh rằng những phản ứng dị ứng nghiêm trọng hay các ca nhiễm virus như COVID-19 thường do sự phản ứng thái quá của hệ miễn dịch gây ra. Chính điều này có thể gây ra tổn hại nặng nề cho cơ thể.
Trong giai đoạn chuyển đổi từ lối sống săn bắt-hái lượm sang xã hội nông nghiệp, loài người đã bước vào một thời kỳ mới với sự tụ tập đông đúc. Môi trường sống thay đổi khiến áp lực từ bệnh truyền nhiễm gia tăng. Chính điều này đã thúc đẩy những cá nhân sở hữu đột biến gen có hệ miễn dịch cân bằng hơn. Hệ miễn dịch này không phản ứng quá mức, giúp họ sống sót tốt hơn trước những thách thức sức khỏe. Kết quả là những gen quý giá ấy được truyền lại cho thế hệ mai sau, tạo nên nền tảng cho sự phát triển của nhân loại.
Khám phá này mang đến một câu chuyện hấp dẫn không chỉ về lịch sử di truyền mà còn về sự tương tác phức tạp giữa con người và bệnh tật. Nó mở ra cái nhìn sâu sắc về quá trình tiến hóa và đưa ra những hướng đi mới đầy triển vọng trong y học hiện đại.
