Trí tuệ nhân tạo đang trở thành công nghệ cốt lõi trong cuộc sống hiện đại. Nhiều công ty lớn không ngần ngại đầu tư hàng tỷ USD vào việc phát triển các hệ thống huấn luyện, chính vì vậy, cuộc đua này đang ngày càng trở nên hấp dẫn và cam go hơn.
Thế giới tiến gần hơn đến siêu trí tuệ AGI
Từ đầu năm đến nay, cuộc tranh luận giữa các chuyên gia về thời điểm AI vượt qua trí tuệ con người ngày càng trở nên sôi nổi. Mặc dù phần lớn các dự đoán cho rằng cần thêm vài năm nữa để điều này xảy ra, nhưng những tiến bộ gần đây trong lĩnh vực công nghệ đã cho thấy khả năng siêu trí tuệ AGI xuất hiện sớm hơn mong đợi. Điều này khiến chúng ta phải suy ngẫm về tương lai của trí tuệ nhân tạo và ảnh hưởng của nó đến cuộc sống hàng ngày.
OpenAI tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) giữa hàng loạt ông lớn công nghệ. Dự kiến vào nửa cuối năm 2024, công ty do Sam Altman lãnh đạo sẽ giới thiệu nhiều phiên bản nâng cấp, trong đó nổi bật là các phiên bản GPT-4, GPT-4o, và đặc biệt là o1 cùng o3. Những sản phẩm này hứa hẹn mang đến những cải tiến đáng kể, mở ra hướng đi mới cho công nghệ trí tuệ nhân tạo.
Mới đây, OpenAI đã công bố o1, một mô hình trí tuệ nhân tạo mang tên Strawberry, hứa hẹn sẽ thay đổi cách mà chúng ta tương tác với công nghệ. Được giới thiệu vào tháng 9, o1 có khả năng xử lý các câu hỏi phức tạp bằng cách "phát triển một chuỗi suy nghĩ nội bộ trước khi đưa ra phản hồi". Điều này đã khiến Business Insider nhận định rằng ranh giới giữa trí thông minh con người và trí thông minh nhân tạo đang ngày càng mờ nhạt. Đáng chú ý, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng o1 có khả năng thể hiện hành vi như phản kháng, lập mưu, thậm chí là nói dối khi cảm thấy bị đe dọa bởi khả năng bị thay thế.
Ngày 20/12, OpenAI đã chính thức trình làng hai mô hình mới mang tên o3 và o3 mini, hứa hẹn khả năng suy luận vượt trội hơn so với o1. Công ty mô tả đây là một bước tiến ấn tượng trong hiệu suất công nghệ trí tuệ nhân tạo. Các chuyên gia trong ngành cũng bày tỏ sự lạc quan trước thông tin này, với nhận định rằng chúng ta có thể sớm chứng kiến sự xuất hiện của AGI (Trí tuệ nhân tạo tổng quát).
Làn sóng AI tạo video
Năm 2023 chứng kiến sự bùng nổ của công nghệ AI, đặc biệt là trong lĩnh vực tạo video. Nhiều công ty đã nhanh chóng phát triển và ra mắt các công cụ có khả năng biến đổi văn bản hoặc hình ảnh thành video ngắn. Sự khởi đầu cho xu hướng này diễn ra vào tháng 2, khi OpenAI giới thiệu Sora, đánh dấu bước tiến mới trong việc kết hợp trí tuệ nhân tạo với nghệ thuật sáng tạo.
Đến tháng 5, Google đã giới thiệu AI mang tên Veo, cho phép tạo video chất lượng 1080p với độ dài hơn một phút. Sang tháng Bảy, Runway - công ty nổi tiếng với công nghệ dựng kỹ xảo AI, đã công bố mô hình Gen-3 Alpha. Mô hình này hứa hẹn cải thiện đáng kể về độ trung thực, tính nhất quán và chuyển động so với các phiên bản trước đây. Đến tháng Mười, Meta đã giới thiệu AI Movie Gen, khả năng tạo video và âm thanh từ văn bản. Adobe cũng không đứng ngoài cuộc khi ra mắt công cụ AI của riêng mình. Đồng thời, một số công ty Trung Quốc cũng đã phát triển những mô hình mới để cạnh tranh với các đối thủ tại Mỹ.
Mặc dù Sora đã chính thức ra mắt vào đầu tháng 12, phần lớn các sản phẩm khác vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm giới hạn. Đặc biệt, chất lượng video còn chưa đạt yêu cầu cao, chủ yếu do AI vẫn đang gặp khó khăn trong việc nắm bắt những chuyển động vật lý phức tạp.
Cơn sốt chip AI
Cuộc đua giành giật chip AI, đặc biệt là GPU Nvidia, đã khởi đầu từ năm ngoái và trở nên mãnh mẽ hơn trong năm nay. Vào tháng 1, CEO Meta Mark Zuckerberg đã công bố kế hoạch mua 350.000 GPU H100 trong năm 2024, đưa tổng số GPU mà công ty sở hữu lên con số 600.000. Sự gia tăng này cho thấy nhu cầu ngày càng cao về sức mạnh xử lý AI trong công nghiệp công nghệ hiện đại.
Microsoft đang có những bước đi táo bạo trong lĩnh vực công nghệ AI. Theo thông tin từ Business Insider, công ty này đặt mục tiêu sở hữu tới 1,8 triệu chip AI và dự kiến sẽ đầu tư 100 tỷ USD vào GPU cùng các trung tâm dữ liệu cho đến năm 2027. Theo phân tích từ Omdia, tính đến cuối tháng 11, Microsoft đã sở hữu 485.000 chip "Hopper" (H100), gấp đôi con số 224.000 chip mà Meta đã mua. Những động thái này khẳng định quyết tâm của Microsoft trong việc phát triển và dẫn đầu thị trường công nghệ AI.
Chip AI HGX H200 được trang bị tám GPU H200 mạnh mẽ từ Nvidia, hứa hẹn mang đến hiệu suất vượt trội trong các ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Với thiết kế tối ưu hóa cho các tác vụ tính toán phức tạp, sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của ngành công nghiệp mà còn mở ra nhiều cơ hội sáng tạo cho các nhà phát triển game. Ảnh: Nvidia
Elon Musk đang dẫn đầu trong việc tích lũy chip AI, với dự án siêu máy tính Colossus được công bố vào tháng 5. Chưa đầy 122 ngày sau, ông đã hoàn thành công việc này, nhanh chóng gây ấn tượng mạnh mẽ với CEO Nvidia, Jensen Huang, người đánh giá đây là một thành tựu "khó tin".
Colossus hiện đang triển khai 100.000 GPU H100 của Nvidia, với kế hoạch mở rộng lên đến một triệu GPU trong thời gian tới. Vào giữa tháng 9, Larry Ellison, nhà sáng lập Oracle, đã tiết lộ rằng ông và Elon Musk buộc phải "cầu xin" Jensen Huang để được quyền mua những GPU mới nhất từ Nvidia. Thông tin này một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của công nghệ GPU trong việc nâng cao hiệu suất và khả năng xử lý dữ liệu trong các dự án quy mô lớn.
Giữa tháng 12, Broadcom đã tiết lộ rằng ba khách hàng lớn trong lĩnh vực trung tâm dữ liệu đang chuẩn bị cho việc mua chip AI mang tên XPU của họ. Theo kế hoạch, đến năm 2027, những khách hàng này sẽ triển khai một triệu XPU theo một kiến trúc kết nối duy nhất. Đây là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao khả năng xử lý dữ liệu và tối ưu hóa hiệu suất cho các trung tâm dữ liệu.
Trung Quốc đang đối mặt với lệnh cấm vận từ Mỹ, điều này khiến việc mua sắm GPU tiên tiến trở nên khó khăn. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn nỗ lực xây dựng các hệ thống huấn luyện AI bằng cách sử dụng chip sản xuất trong nước, chủ yếu từ Huawei. Họ thậm chí tìm kiếm các phương án "đi đường vòng" để tiếp cận các chip mạnh mẽ nhất. Theo báo cáo từ Omdia, năm nay, hai gã khổng lồ công nghệ ByteDance và Tencent đã đặt hàng khoảng 230.000 chip của Nvidia, bao gồm cả phiên bản H2o được điều chỉnh nhằm tuân thủ các quy định kiểm soát xuất khẩu từ Mỹ.
AI ghi dấu ấn tại giải Nobel 2024
Vào ngày 8 tháng 10, hai nhà khoa học Geoffrey Hinton và John Hopfield đã được vinh danh với giải Nobel Vật lý bởi những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực AI. Những nghiên cứu của họ đã tạo nên nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trí tuệ nhân tạo hiện đại. Ngày hôm sau, ba chuyên gia David Baker, John Jumper và Demis Hassabis cũng nhận giải Nobel Hóa học nhờ những thành tựu trong việc giải mã cấu trúc protein thông qua công nghệ AI. Những thành công này chứng tỏ AI ngày càng trở thành yếu tố then chốt trong các lĩnh vực khoa học.
Ba nhà tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Demis Hassabis, John Jumper và Geoffrey Hinton, đã có những đóng góp quan trọng trong việc đổi mới công nghệ. Họ không chỉ mang đến những tiến bộ đột phá mà còn định hình tương lai của ngành công nghiệp này. Sự kết hợp giữa tầm nhìn xa và kỹ năng chuyên môn của họ đóng góp vào sự phát triển không ngừng của AI, mở ra nhiều cơ hội mới cho tất cả chúng ta. Ảnh: Google/AP.
Một số chuyên gia nhận định rằng cơn sốt AI đang lan rộng có tác động đáng kể tới giải Nobel. Giáo sư Dame Wendy Hall, một nhà khoa học máy tính và cố vấn về AI cho Liên Hợp Quốc, cho rằng các nghiên cứu của những người đoạt giải hoàn toàn xứng đáng được công nhận. Tuy nhiên, sự thiếu vắng một giải Nobel riêng cho toán học hoặc khoa học máy tính có thể tạo ra sự sai lệch trong kết quả đánh giá. Bà chia sẻ với Reuters rằng Ủy ban Nobel không muốn bỏ lỡ xu hướng của AI, và vì vậy họ đã sáng tạo khi trao giải cho Geoffrey thông qua lĩnh vực vật lý.
Noah Giansiracusa, một giáo sư tại Đại học Bentley, đã chia sẻ quan điểm của mình về những thành tựu của một cá nhân nổi bật. Ông cho rằng những gì người này thực hiện thực sự ấn tượng. Tuy nhiên, Giansiracusa đặt câu hỏi về bản chất của công việc đó. Ông không tin rằng nó thực sự liên quan đến vật lý. Mặc dù có thể có nguồn cảm hứng từ lĩnh vực này, nhưng ông cho rằng không có lý thuyết mới nào được phát triển và cũng không có vấn đề tồn đọng nào trong vật lý được giải quyết.
Nhiều chuyên gia nhận định rằng trí tuệ nhân tạo đang tạo ra một sức ảnh hưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực nghiên cứu học thuật. Sự phát triển nhanh chóng của AI đã làm lộ rõ ranh giới giữa các ngành khoa học, khiến vai trò của các nhà khoa học máy tính trở nên nổi bật. Họ hiện đang được công nhận và phân loại trong hầu hết các lĩnh vực, nhấn mạnh tầm quan trọng của công nghệ này trong sự tiến bộ của tri thức.
Nội bộ bất ổn của OpenAI
Sau sự cố lật đổ CEO không thành công vào cuối năm 2023, OpenAI đang trải qua những biến động nội bộ lớn. Vào tháng 5, Ilya Sutskever, nhà đồng sáng lập và kỹ sư trưởng nổi bật, đã thông báo quyết định rời khỏi tổ chức, theo sau là sự ra đi của nhà nghiên cứu máy học Jan Leike. Những thay đổi này cho thấy một giai đoạn chuyển mình quan trọng trong lịch sử của OpenAI.
Ilya Sutskever, đồng sáng lập OpenAI, đã có những khoảnh khắc đáng chú ý bên cạnh Sam Altman trong suốt hành trình phát triển công nghệ AI. Hình ảnh của họ, chụp bởi Abigail Uzi cho YnetNews, thể hiện sự hợp tác chặt chẽ và cam kết mạnh mẽ trong việc định hình tương lai của trí tuệ nhân tạo. Sự kết hợp giữa tài năng và tầm nhìn của họ đã tạo ra nhiều bước tiến đáng kể trong lĩnh vực này.
Gần đây, OpenAI đã trải qua một đợt thay đổi nhân sự đáng chú ý. Hai trong số các sáng lập viên, Andrej Karpathy và John Schulman, đã lần lượt rời khỏi tổ chức. Đặc biệt, tháng 10 chứng kiến sự ra đi bất ngờ của Mira Murati, giám đốc công nghệ của OpenAI, người được biết đến với vai trò then chốt trong sự thành công của ChatGPT. Chưa đầy vài giờ sau thông báo này, giám đốc nghiên cứu Bob McGrew cùng phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu Barret Zoph cũng đã thông báo nghỉ việc. Sự việc này đã gây ra không ít sự quan tâm từ cộng đồng công nghệ.
Theo thông tin từ Business Insider, OpenAI đang trải qua nhiều cuộc đấu tranh quyền lực nội bộ, dẫn đến việc công ty mất đi nhân tài. Sự chuyển biến từ một tổ chức phi lợi nhuận, tập trung vào phát triển trí tuệ nhân tạo phục vụ nhân loại, sang một doanh nghiệp có mục tiêu lợi nhuận dưới sự lãnh đạo của Altman đã khiến không ít nhân viên cảm thấy bất mãn.
Mới đây, OpenAI cùng CEO Sam Altman gặp phải rắc rối pháp lý với Elon Musk. Tỷ phú Mỹ đã cáo buộc tổ chức do ông đồng sáng lập vi phạm sứ mệnh ban đầu. Đáp lại các cáo buộc, OpenAI khẳng định rằng chính Musk là người đã đề xuất biến công ty thành một doanh nghiệp vì lợi nhuận ngay từ những bước đầu.
13.500 nhà sáng tạo phản đối AI
Giữa tháng 10, hơn 13.500 nghệ sĩ từ các lĩnh vực như văn học, âm nhạc, điện ảnh, sân khấu và truyền hình trên toàn cầu đã cùng nhau ký tên vào một bức thư để bày tỏ sự phản đối đối với tình trạng khai thác trái phép tác phẩm của họ nhằm đào tạo trí tuệ nhân tạo. Thư này được công bố bởi Ed Newton-Rex, cựu giám đốc điều hành công ty Stability AI và cũng là một nhạc sĩ nổi tiếng. Trong bức thư, ông nhấn mạnh rằng việc sử dụng không hợp pháp các sáng phẩm của tác giả để huấn luyện AI đang đe dọa nghiêm trọng đến sinh kế của những người sáng tạo. Ông khẳng định rằng hành vi này là một sự bất công không thể chấp nhận.
Björn Ulvaeus, thành viên của nhóm nhạc huyền thoại ABBA; diễn viên tài năng Julianne Moore; và Kazuo Ishiguro, tác giả được trao giải Nobel Văn học năm 2017, đã cùng nhau ký tên vào một bức thư phản đối công nghệ trí tuệ nhân tạo. Thông tin này thu hút sự chú ý từ các phương tiện truyền thông, trong đó có AP và Vanity Fair.
Vào tháng 5 vừa qua, Scarlett Johansson đã đe dọa hành động pháp lý đối với OpenAI vì việc sao chép giọng nói của cô cho nhân vật Sky trong mô hình GPT-4. Tiếp theo, trong tháng 8, Tom Hanks cũng lên tiếng trên Instagram, cảnh báo người hâm mộ về những quảng cáo mạo danh sử dụng hình ảnh và giọng nói của anh. Anh nhấn mạnh rằng đây hoàn toàn là sản phẩm của công nghệ AI và không nên tin tưởng.
Vào tháng 6 vừa qua, ba gã khổng lồ trong ngành thu âm gồm Sony Music, Universal Music Group và Warner Music Group đã tiến hành kiện hai nền tảng sáng tác nhạc dựa trên AI, Suno và Udio. Họ cáo buộc rằng hai công ty này đã sử dụng hơn 1.000 bản thu âm mà không có sự cho phép, nhằm làm nguồn dữ liệu cho các hệ thống đào tạo của mình. Đến nay, cuộc chiến pháp lý giữa các nghệ sĩ và các công ty sở hữu công nghệ AI vẫn đang diễn ra sôi nổi, cho thấy sự căng thẳng ngày càng gia tăng trong lĩnh vực sáng tạo âm nhạc.
Loạt quy định về AI có trách nhiệm
Vào tháng 3 vừa qua, Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc đã có bước tiến quan trọng khi lần đầu tiên thông qua nghị quyết nhấn mạnh vai trò thiết yếu của việc bảo vệ nhân quyền trong kỷ nguyên công nghệ. Nghị quyết này không chỉ đề cập đến quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân mà còn nhấn mạnh mối quan ngại về những rủi ro mà trí tuệ nhân tạo (AI) có thể gây ra. Liên Hiệp Quốc kêu gọi các quốc gia thành viên và các bên liên quan chung tay kiểm soát và hạn chế việc sử dụng AI theo cách trái ngược với các quy định về nhân quyền quốc tế.
Tháng 8 vừa qua, sau khi các nhà lập pháp Liên minh châu Âu (EU) bỏ phiếu quyết định, Đạo luật AI đã chính thức được thông qua. Đây được đánh giá là bộ luật toàn diện nhất hiện nay, mở ra một kỷ nguyên mới về an toàn và trách nhiệm trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tại khu vực này. Đạo luật yêu cầu đảm bảo mức độ an toàn cao cho công nghệ AI, bảo vệ thông tin cá nhân và giảm thiểu rủi ro có thể phát sinh từ việc sử dụng AI. Đồng thời, nó còn thúc đẩy sự phát triển và ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong nhiều lĩnh vực khác nhau, xác định rõ trách nhiệm pháp lý của các bên liên quan.
Các nhà lập pháp của Liên minh châu Âu đã tiến hành bỏ phiếu quan trọng về Đạo luật AI tại Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp. Đây là bước đi mang tính quyết định trong việc quản lý và phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và công bằng trong lĩnh vực này. Hình ảnh từ AP ghi lại khoảnh khắc lịch sử này, đánh dấu một thời kỳ mới trong các quy định về AI tại châu Âu.
Năm nay, ngoài châu Âu, nhiều quy định mới đã được đưa ra nhằm tăng cường bảo vệ quyền riêng tư và đảm bảo an toàn trong việc sử dụng trí tuệ nhân tạo. Các tổ chức như Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ quốc gia Mỹ (NIST), Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) và Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO đã tích cực tham gia vào quá trình này. Những quy định này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ phân biệt đối xử mà còn tạo ra một môi trường an toàn và minh bạch hơn cho người dùng trong thế giới công nghệ hiện đại.
Năm 2024, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) tại Mỹ ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ với gần 700 văn bản luật được ban hành ở 45 bang. Con số này đã tăng đáng kể so với chỉ 191 văn bản vào năm trước. Vào cuối tháng 10, Tổng thống Joe Biden cũng đã ký một sắc lệnh hành pháp, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển AI một cách an toàn và có trách nhiệm.
Việt Nam thúc đẩy nghiên cứu phát triển AI
Trong tháng 4 vừa qua, Việt Nam đã ghi dấu ấn quan trọng khi công bố nhà máy AI đầu tiên trong nước. Sự kiện này diễn ra nhờ vào hợp tác giữa Nvidia và FPT, với mục tiêu thúc đẩy phát triển các ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Tiếp nối thành công này, vào tháng 12, Chính phủ Việt Nam và Nvidia đã kết hợp để thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển AI cũng như Trung tâm dữ liệu AI. Đây là bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa công nghệ và nâng cao năng lực nghiên cứu trí tuệ nhân tạo tại quốc gia.
Hai thỏa thuận vừa được ký kết được coi là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu Việt Nam trên con đường trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo hàng đầu tại châu Á. Những thỏa thuận này không chỉ tạo nên bước đột phá cho các lĩnh vực công nghệ then chốt mà còn mở ra cơ hội nghề nghiệp cho hàng nghìn nhân tài trong nước.
Theo nghiên cứu gần đây của Cisco tại 14 thị trường châu Á, Việt Nam nổi bật với 100% doanh nghiệp tham gia khảo sát xác nhận nhu cầu về trí tuệ nhân tạo (AI) đang tăng mạnh trong năm nay. Điều này cho thấy sự quan tâm đặc biệt của các doanh nghiệp Việt đối với công nghệ tiên tiến này. Thêm vào đó, 48% doanh nghiệp cho biết họ dự kiến sẽ tăng cường đầu tư cho AI, với mức chi tiết 10-30% ngân sách công nghệ thông tin dành cho việc triển khai AI. Sự chuyển mình này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cơ hội mới cho thị trường công nghệ tại Việt Nam.
Theo khảo sát mới nhất của Microsoft, tỷ lệ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công việc đang gia tăng mạnh mẽ, không chỉ tại Việt Nam mà còn trên toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp đã nhận thấy tiềm năng to lớn của công nghệ này trong việc tối ưu hóa quy trình làm việc, nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng dịch vụ. Sự phát triển nhanh chóng của AI đang mở ra nhiều cơ hội mới cho người lao động, từ việc tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại đến hỗ trợ ra quyết định thông minh hơn. Điều này cho thấy rằng việc ứng dụng AI không chỉ là xu hướng mà còn là yếu tố quyết định đến sự thành công của nhiều tổ chức trong tương lai.
Theo khảo sát từ Microsoft với 31.000 nhân viên ở 31 quốc gia, 75% đang áp dụng AI tạo sinh trong công việc. Đặc biệt, tại Việt Nam, con số này lên đến 88%, vượt trội so với trung bình toàn cầu. Đại diện Microsoft nhấn mạnh rằng Việt Nam cần phát triển các cơ chế khuyến khích sâu rộng hơn để các tổ chức và doanh nghiệp không chỉ thử nghiệm mà còn khai thác AI như một công cụ chủ chốt giúp đạt được mục tiêu kinh doanh và nâng cao hiệu quả hoạt động.
