CÔNG NGHỆ

Việt Nam đang tiến vào một kỷ nguyên mới với khát khao làm chủ công nghệ ngày càng mạnh mẽ. Trên hành trình chinh phục những thử thách, đất nước không chỉ phải đối mặt với khó khăn mà còn có nhiều cơ hội để phát triển vượt bậc. Giấc mơ hiện đại hóa của chúng ta đang được xây dựng thông qua sự phát triển của hạ tầng giao thông như đường sắt, công nghệ tiên tiến như chip bán dẫn, cùng với những bước tiến trong lĩnh vực hàng không vũ trụ với tên lửa và vệ tinh.

Với mục tiêu nuôi dưỡng ước mơ khám phá không gian, talkshow “Kiến tạo đất nước” đã mở ra cơ hội để khán giả tìm hiểu về lĩnh vực công nghệ vũ trụ, một lĩnh vực có vẻ xa lạ nhưng thực sự liên quan mật thiết đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Chủ đề “Vươn tới quỹ đạo không gian vũ trụ” không chỉ tạo ra sự hứng thú mà còn giúp người xem nhận thức rõ hơn về tiềm năng của công nghệ này trong tương lai.

LOTUSat-1, vệ tinh radar đầu tiên của Việt Nam, đánh dấu một bước tiến đáng kể trong lĩnh vực công nghệ không gian. Với khả năng thu thập hình ảnh độ phân giải cao từ các khu vực bị che phủ bởi mây và bóng tối, LOTUSat-1 hứa hẹn sẽ đóng góp quan trọng cho công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên, giám sát môi trường và kiểm soát thiên tai. Sự kiện ra mắt vệ tinh này không chỉ thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc phát triển công nghệ hiện đại mà còn khẳng định vị thế của quốc gia trên bản đồ công nghệ toàn cầu. Việc sở hữu một vệ tinh radar tiên tiến sẽ mở ra nhiều cơ hội mới trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ không gian cho nhiều lĩnh vực trong cuộc sống.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, nhu cầu cần có bản đồ ngập úng theo giờ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chính quyền địa phương phải đối mặt với thách thức lớn trong việc sơ tán dân trong trường hợp khẩn cấp. Đối với nông dân, việc nắm rõ tình trạng ruộng đồng cũng như thông tin liên quan đến thời tiết là điều vô cùng quan trọng. Ngư dân, đặc biệt là những người thường xuyên ra khơi, cần có dữ liệu chính xác về sóng, gió và dòng chảy để đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, hiện nay, phần lớn thông tin này đều phải mua từ các vệ tinh nước ngoài, dẫn đến chi phí cao và thời gian chờ đợi kéo dài. Giải pháp nào sẽ giúp cải thiện tình hình này?

LOTUSat-1, vệ tinh radar tiên phong được thiết kế, tích hợp và điều khiển bởi người Việt, sắp sửa ra mắt. Vệ tinh này đặc biệt với khả năng chụp ảnh xuyên mây, hoạt động hiệu quả trong mọi điều kiện thời tiết và cả ban ngày lẫn ban đêm. Sau khi hoàn thành thành công giai đoạn thử nghiệm nghiêm ngặt tại Nhật Bản, LOTUSat-1 hiện đang chuẩn bị cho chuyến phóng lên quỹ đạo. Đồng thời, hệ thống trạm thu và xử lý ảnh tại Hòa Lạc cũng đã sẵn sàng để tiếp nhận dữ liệu radar đầu tiên.

Theo PGS.TS Phạm Anh Tuấn, một trong những khách mời của talkshow và là người dẫn dắt dự án, LOTUSat-1 sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nông nghiệp chính xác, cảnh báo lũ lụt và giám sát tình trạng sạt lở bờ biển. Thiết bị này sẽ cung cấp thông tin thiết yếu cho quy hoạch giao thông. Hơn thế nữa, LOTUSat-1 là một công cụ chiến lược cho an ninh - quốc phòng, giúp nhanh chóng phát hiện tàu lạ, vệt dầu tràn cũng như các tai nạn môi trường. Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc thiếu ảnh vệ tinh sẽ cản trở khả năng phát hiện sớm những sự cố như vụ việc của Formosa trong quá khứ.

Đào tạo nhân lực - nền móng của hành trình vũ trụ

Không chỉ là một câu chuyện công nghệ, talkshow gần đây đã nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố con người. PGS.TS Phạm Anh Tuấn chia sẻ rằng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đã nhận thức rõ ràng rằng nhân lực là yếu tố quyết định. Trung tâm đã thiết lập quan hệ hợp tác với các trường đại học hàng đầu như Đại học Công nghệ - ĐHQG Hà Nội, Đại học Quốc tế - ĐHQG TP.HCM và Đại học Việt - Pháp. Điều này giúp hình thành các bộ môn và khoa chuyên sâu về hàng không vũ trụ.

Thông qua các dự án hợp tác quốc tế, 36 kỹ sư trẻ Việt Nam đã được cử sang Nhật Bản để đào tạo tại 5 trường đại học danh tiếng. Họ đã có cơ hội tham gia vào quá trình chế tạo vệ tinh MicroDragon, vốn được phóng thành công vào năm 2019. Đặc biệt, Trung tâm Khám phá Vũ trụ cũng đã được thành lập nhằm nuôi dưỡng đam mê và khơi gợi cảm hứng cho thế hệ trẻ ngay từ những bước đầu tiên. Chúng ta đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ không gian tại Việt Nam, hứa hẹn mang lại nhiều tiềm năng trong tương lai.

Khơi dậy đam mê vũ trụ trong giới trẻ

Theo PGS.TS Phạm Anh Tuấn, việc trở thành một phần quan trọng trong các dự án như LOTUSat-1 đòi hỏi các bạn trẻ phải có niềm đam mê và cảm hứng mãnh liệt. Ông nhấn mạnh rằng vũ trụ không còn là một khái niệm xa lạ, bởi công nghệ vũ trụ đã hiện diện trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Từ việc dự báo thời tiết, xác định vị trí GPS cho đến các dịch vụ logistics và giao hàng, tất cả đều có sự liên quan đến công nghệ vũ trụ. Khi nhận ra sự kết nối này, giới trẻ sẽ có động lực hơn để tham gia và đóng góp vào lĩnh vực đầy tiềm năng này.

Trong tầm nhìn chiến lược 5 đến 10 năm tới, ngành công nghiệp vệ tinh đang chuẩn bị cho những bước tiến vượt bậc với kế hoạch phát triển từ vệ tinh nặng 200kg đến một chùm vệ tinh quan sát Trái Đất hiện đại. Sự chuyển mình này không chỉ hứa hẹn tăng cường khả năng giám sát môi trường mà còn mang đến những ứng dụng đột phá trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Với công nghệ tiên tiến và quy trình sản xuất ngày càng tinh giản, việc triển khai hệ thống vệ tinh đa năng này sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc thu thập dữ liệu chính xác và kịp thời từ không gian. Đây là một dấu mốc quan trọng mà các nhà nghiên cứu và công nghệ đang hướng tới, tạo tiền đề cho những phát minh tiếp theo trong tương lai.

Trong một cuộc trò chuyện gần đây, các chuyên gia đã nhấn mạnh tầm nhìn dài hạn cho công nghệ vũ trụ tại Việt Nam. Sau gần hai thập kỷ phát triển, lĩnh vực này đang mở ra những cơ hội đột phá nhờ vào những định hướng chiến lược cấp quốc gia. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị khẳng định vai trò của công nghệ vũ trụ như một lĩnh vực chiến lược, trong khi Thủ tướng đã phê duyệt dự án phát triển vệ tinh tầm thấp với mục tiêu trở thành sản phẩm mang tính chiến lược.

PGS.TS Phạm Anh Tuấn đã nhấn mạnh tầm nhìn đầy tham vọng của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ vệ tinh. Đến năm 2030-2040, nước ta phấn đấu làm chủ toàn bộ quy trình từ thiết kế, chế tạo, tích hợp cho đến thử nghiệm vệ tinh. Mục tiêu cụ thể bao gồm chế tạo vệ tinh nặng 200kg và phát triển hệ thống chùm vệ tinh chuyên quan sát Trái Đất. Bên cạnh đó, Trung tâm Dữ liệu Vệ tinh Quốc gia cũng sẽ được phát triển, với việc xem dữ liệu vệ tinh như một tài nguyên quý giá. Nguồn thông tin này sẽ hỗ trợ đắc lực cho các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, giao thông và an ninh, hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Tinh thần “Kiến tạo dân tộc - Tự hào Việt Nam”

Trong một cuộc trò chuyện gần đây, PGS.TS Phạm Anh Tuấn đã nhấn mạnh rằng không gian vũ trụ chính là một trong năm lĩnh vực quốc gia cần được bảo vệ, bên cạnh đất liền, vùng trời, biển cả và không gian mạng. Tinh thần "Kiến tạo dân tộc - Tự hào Việt Nam" thể hiện rõ nét qua những khát vọng lớn lao về việc làm chủ bầu trời. Trung tâm Khám phá Vũ trụ ra đời nhằm tạo cơ hội cho giới trẻ cảm nhận sự gần gũi của vũ trụ, từ đó khơi dậy đam mê và động lực tham gia vào sự nghiệp phát triển không gian của đất nước.

Trong bối cảnh hiện nay, dữ liệu vệ tinh đang trở thành một tài sản quốc gia quan trọng và là nguồn lực quý báu cho các quốc gia trong khu vực ASEAN. Những công nghệ vệ tinh tiên tiến không chỉ giúp cải thiện khả năng quản lý tài nguyên mà còn tăng cường sự hợp tác giữa các quốc gia. Qua việc áp dụng dữ liệu vệ tinh, các nước ASEAN có thể nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đồng thời bảo vệ môi trường hiệu quả hơn. Sự phát triển này không chỉ tạo điều kiện cho việc ra quyết định chính xác mà còn mở ra nhiều cơ hội kinh tế mới. Sự chú trọng vào việc khai thác tài sản này sẽ góp phần đưa ASEAN tiến tới mục tiêu phát triển bền vững trong tương lai.

Một trong những điểm nổi bật của chương trình chính là câu chuyện về dữ liệu vệ tinh. Việt Nam không chỉ thực hiện việc phóng vệ tinh cho mục đích quốc gia mà còn định hướng trở thành trung tâm chia sẻ dữ liệu không gian trong khu vực ASEAN. Trung tâm Dữ liệu Vệ tinh Quốc gia sẽ kết nối và tích hợp dữ liệu từ Việt Nam cùng với các nguồn từ Mỹ, Nhật Bản và châu Âu, mở ra triển vọng hợp tác và phát triển mới trong lĩnh vực công nghệ không gian.

Theo PGS.TS Phạm Anh Tuấn, việc phát huy hiệu quả từ nguồn dữ liệu khổng lồ rất quan trọng. Trung tâm sẽ tổ chức nhiều khóa đào tạo cho cán bộ thuộc các bộ ngành và địa phương nhằm hướng dẫn cách khai thác thông tin từ ảnh vệ tinh. Dự án Vietnam Data Cube đã thu thập dữ liệu vệ tinh trong suốt hàng chục năm qua, với mục tiêu phục vụ cho sự phát triển kinh tế – xã hội và đảm bảo an ninh quốc gia.

Câu chuyện truyền cảm hứng của người đứng đầu

Trong buổi talkshow, khán giả có cơ hội lắng nghe câu chuyện đầy cảm hứng của PGS.TS Phạm Anh Tuấn. Ông chia sẻ về hành trình cá nhân của mình, bắt đầu từ sự kiện phi hành gia Phạm Tuân bay vào vũ trụ. Những kỷ niệm với thầy giáo người Đức, khi ông nhấn mạnh rằng “chân trời còn rộng lớn lắm”, đã tiếp thêm động lực cho PGS.TS Tuấn trong việc theo đuổi kiến thức. Quyết tâm học hành nghiêm túc đã giúp ông bảo vệ thành công luận án tiến sĩ ở tuổi 25. Đây là một minh chứng cho ý chí kiên cường và ước mơ chinh phục những đỉnh cao mới.

Cuốn sách "Thế giới rộng lớn và có nhiều việc phải làm" đã tạo động lực mạnh mẽ cho ông trong chuyến trở về Việt Nam. Sau khi dành 7 giờ đồng hồ để nghiền ngẫm, ông quyết định cống hiến cho quê hương. Năm 2005, khi được giao nhiệm vụ phát triển chiến lược vũ trụ, ông đã dũng cảm chuyển hướng từ nghiên cứu robot sang một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ. Sự hỗ trợ từ giáo sư Robert Bishop đã mở ra cho ông cánh cửa khám phá hệ thống vũ trụ Mỹ. Từ đó, ông nảy sinh ý tưởng thiết lập Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, đánh dấu bước tiến quan trọng cho ngành khoa học vũ trụ tại quê nhà.

“Lift off your dream” - cất cánh cho ước mơ. Đây là khẩu hiệu mà ông cùng với các cộng sự đã chọn lựa. Ông chia sẻ: “Nếu người khác có thể làm được, tại sao chúng ta không thể?”. Tinh thần này chính là động lực thúc đẩy Việt Nam trong hành trình khám phá vũ trụ.

Khát vọng chinh phục bầu trời

Chương trình talkshow đã khép lại với những khẳng định mạnh mẽ từ PGS.TS Phạm Anh Tuấn. Ông nhấn mạnh rằng ngành công nghệ vũ trụ tại Việt Nam đã trải qua gần 20 năm phát triển và hiện nay đang đứng trước nhiều cơ hội lớn. Hướng tới tầm nhìn của giai đoạn 2030 - 2040, Việt Nam không chỉ xác định mục tiêu làm chủ công nghệ vệ tinh mà còn hướng tới việc xây dựng trung tâm dữ liệu khu vực. Điều này không chỉ hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần đảm bảo an ninh và khẳng định chủ quyền của đất nước trong lĩnh vực không gian vũ trụ.

Talkshow “Kiến tạo đất nước: Vươn tới quỹ đạo không gian vũ trụ” được tổ chức với sự hưởng ứng từ PGS.TS Phạm Anh Tuấn, nhắm đến việc truyền cảm hứng về tinh thần sáng tạo và quyết tâm của người Việt Nam. Sự kiện này không chỉ là một buổi thảo luận mà còn là một hành trình khát vọng, với mong muốn đưa Việt Nam vươn xa ra ngoài không gian. Tham gia talkshow, người dân sẽ được khơi gợi ý chí mạnh mẽ trong việc làm chủ bầu trời và khẳng định vị thế của đất nước trong kỷ nguyên công nghệ vũ trụ hiện đại.