Vào tháng 8 năm 2024, Sankaet Pathak, một nhà khởi nghiệp đầy triển vọng, đã thu hút được 11 triệu USD cho dự án robot mới của mình. Tuy nhiên, câu chuyện trở nên gây chú ý hơn khi biết rằng Pathak chính là người sáng lập Synapse, một công ty đã dính vào vụ bê bối tài chính công nghệ khiến hàng triệu người Mỹ chịu thiệt hại nặng nề.
Theo thông tin từ tờ Fortune, khoảng 80% người dân Mỹ hiện đang sử dụng các ứng dụng tài chính công nghệ như Venmo và PayPal, cùng với những ứng dụng giáo dục tài chính dành cho trẻ em. Tình trạng này đã làm cho vụ sụp đổ của Synapse trở thành một trong những bê bối lớn nhất trong lĩnh vực Fintech.
Dẫu cho những tranh cãi xung quanh dự án cũ vẫn chưa lắng xuống, nhà sáng lập tiếp tục kêu gọi vốn cho sản phẩm mới. Hành động này đã dấy lên nhiều câu hỏi về đạo đức trong lĩnh vực khởi nghiệp. Liệu có nên đầu tư vào những ý tưởng chưa được chứng minh, hay ngành này đang thiếu đi những tiêu chuẩn bắt buộc?
Thất bại không phải là điều đáng xấu hổ, trừ khi nó biến thành một thảm họa. Đó là nguyên tắc mà nhà sáng lập Pathak đưa ra khi thành lập Synapse. Trong cuộc trò chuyện với Fortune, ông nhấn mạnh rằng hàng trăm triệu USD tài sản của các nạn nhân đã bị mất mát, nhưng điều quan trọng là nhìn nhận rõ ràng giá trị và bài học từ mỗi trải nghiệm.
Sự việc này đang thu hút sự chú ý của cộng đồng khi các ngân hàng nhất mực từ chối trách nhiệm liên quan đến mạng lưới Fintech. Hành động này không chỉ tạo ra sự bức xúc mà còn khiến nhiều người đặt dấu hỏi về độ tin cậy cũng như trách nhiệm của các tổ chức tài chính trong một hệ sinh thái đang phát triển mạnh mẽ như thế này.
Sự can thiệp của Bộ Tư pháp Mỹ không thể xoa dịu nỗi bức xúc của các nạn nhân, khi mà số tiền bồi thường nhận được vẫn tỏ ra quá khiêm tốn. Những người bị ảnh hưởng cảm thấy rằng sự thiếu công bằng này chỉ càng làm tăng thêm sự phẫn nộ và đòi hỏi một giải pháp thỏa đáng hơn.
Trắng tay
Năm 2022, Kayla Morris đã thực hiện một quyết định gây bất ngờ khi bán căn nhà của mình. Cô đã đầu tư toàn bộ số tiền 280.000 USD vào một ứng dụng tiết kiệm tên là Yotta, với hy vọng tối ưu hóa tiềm năng tiết kiệm của mình. Hành động táo bạo này cho thấy một xu hướng mới trong cách mọi người quản lý tài chính cá nhân.
Tại Mỹ, hầu hết số tiền gửi ngân hàng đều được bảo hiểm bởi "Federal Deposit Insurance Corp" (FDIC). Điều này mang lại sự an tâm cho người sử dụng dịch vụ của Synapse, cho phép họ thực hiện các giao dịch như thanh toán tiền tạp hóa, chi trả tiền thuê nhà hoặc thậm chí mở tài khoản tiết kiệm một cách an toàn.
Giấc mơ an toàn nhanh chóng trở thành cơn ác mộng khi tài sản của người dùng, như trường hợp của bà Morris, bỗng dưng bị đóng băng. Nguyên nhân xuất phát từ sự phá sản của Synapse, một trong những đối tác tài chính công nghệ chủ chốt của Yotta. Sự kiện này đã khiến nhiều người cảm thấy lo lắng về tính ổn định của các dịch vụ tài chính trực tuyến.
Sau 15 năm dành dụm cả tiền bạc và tâm huyết, một người phụ nữ cuối cùng đã có thể mua được ngôi nhà mà cô hằng mơ ước. Tuy nhiên, mọi chuyện không diễn ra như ý khi cô chỉ nhận được số tiền bồi thường 500 USD. Trường hợp của cô đã gây xôn xao trong cộng đồng, làm dấy lên nhiều câu hỏi về quyền lợi và sự bảo vệ của người tiêu dùng trong các giao dịch bất động sản. Đây là một bài học đáng suy ngẫm cho những ai đang tìm kiếm chốn an cư.
Vụ việc của Morris không đơn thuần chỉ là một sự cố hiếm hoi. Hiện tại, hàng chục nghìn người dùng Yotta cùng với nhiều nền tảng Fintech khác như Juno và Copper đang rơi vào tình trạng bất an. Họ lo lắng về câu hỏi: "Tiền của tôi đang ở đâu?".
Trong một vụ việc gây sốc, một ngân hàng ở Mỹ đã cướp tiền của khách hàng – một tình huống chưa từng có trong lịch sử tài chính nước này. Zach Jacobs, một khách hàng đã gửi 95.000 USD, chỉ nhận lại vỏn vẹn 129 USD bồi thường. Anh không khỏi bức xúc trước hành động không công bằng này.
Một sự việc bất ngờ đã diễn ra khi anh Andrew Meloan, một kỹ sư hóa học đến từ Chicago, phát hiện rằng số tiền gửi 200.000 USD của mình chỉ nhận được bồi thường vỏn vẹn 5 USD từ Evolve Bank. Điều này đã gây ra không ít lo lắng và thắc mắc trong cộng đồng.
“Cảm giác như tôi đã bị lừa,” Meloan chia sẻ với sự thất vọng hiện rõ trên gương mặt.
Theo thông tin từ CNBC, hàng nghìn gia đình nạn nhân vẫn đang chờ đợi sự hỗ trợ, dù chưa có số liệu chính xác về mức độ thiệt hại. Tại Yotta-Texas, 13.725 nạn nhân đã báo cáo gửi tổng cộng 65 triệu USD, nhưng con số bồi thường mà họ nhận được mới chỉ dừng lại ở 11,8 triệu USD. Thực trạng này cho thấy sự cần thiết phải có giải pháp khẩn cấp để giúp đỡ những người bị ảnh hưởng.
Cộng đồng nạn nhân rất đa dạng, bao gồm chủ doanh nghiệp nhỏ, giáo viên và nha sĩ. Họ đều phải chịu ảnh hưởng từ việc tin tưởng vào nền tảng thanh toán trực tuyến. Tình trạng này đã khiến không ít người gặp khó khăn trong hoạt động hàng ngày và tài chính.
Hệ sinh thái Fintech đã được giới thiệu rộng rãi với hình ảnh sản phẩm tiện ích, mang lại trải nghiệm giải trí và an toàn cho người dùng. Tuy nhiên, thực tế không như mơ. Nhiều rủi ro nghiêm trọng đang hiện hữu do thiếu sự giám sát cũng như quản lý minh bạch trong lĩnh vực này. Người tiêu dùng cần cẩn trọng hơn bao giờ hết khi tham gia vào các dịch vụ Fintech, để tránh những bất trắc không lường trước.
Tội đồ thảm họa
Synapse, công ty được thành lập năm 2014, đã trở thành tâm điểm của một vụ bê bối lớn. Mục tiêu của họ là kết nối các ứng dụng Fintech với những ngân hàng truyền thống. Vụ việc này đã thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ cộng đồng công nghệ và tài chính, làm dấy lên nhiều câu hỏi về tính minh bạch cũng như độ tin cậy của các dịch vụ mà họ cung cấp.
Thần đồng công nghệ Sankaet Pathak đã đưa Synapse lên tầm cao mới với sự thu hút mạnh mẽ từ các nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu như Andreessen Horowitz. Với tầm nhìn chiến lược và năng lực vượt trội, ông đã biến Synapse thành một điểm sáng trong Thung lũng Silicon, nhanh chóng thu hút nguồn vốn lớn từ giới đầu tư.
Đặc biệt, startup này từng được công nhận là "kỳ lân", với giá trị thị trường vượt ngưỡng 1 tỷ USD.
Dịch vụ của Synapse tạo ra một hệ sinh thái kết nối mạnh mẽ, liên kết hàng chục đối tác ngân hàng. Điều này giúp các ứng dụng như Yotta, Copper, Mercury và Relay hoạt động hiệu quả mà không cần phải có giấy phép ngân hàng riêng. Synapse không chỉ là một nền tảng công nghệ mà còn là cầu nối chiến lược cho ngành tài chính số.
Theo quy định hiện hành, các ứng dụng thanh toán và tiết kiệm trong lĩnh vực Fintech không được phép huy động vốn nếu không thuộc về ngân hàng. Tuy nhiên, Synapse đã thực hiện một bước đột phá, xóa nhòa ranh giới giữa Fintech và ngân hàng truyền thống. Họ tạo ra cầu nối vững chắc, giúp các ứng dụng này dễ dàng kết nối và tương tác với hệ thống ngân hàng hiện tại, mở ra nhiều cơ hội phát triển mới.
Sự phức tạp của hệ thống trung gian đã tạo ra những vấn đề nghiêm trọng, dẫn đến thảm họa đáng tiếc sau này.
Trong quá trình mở rộng, Synapse đã gặp phải một số vấn đề nghiêm trọng liên quan đến quản trị. Những báo cáo cho thấy tình trạng thiếu cẩn thận trong kế toán, sự không minh bạch trong các hoạt động tài chính và những quyết định chiến lược không chính xác đã dẫn đến nhiều khó khăn cho công ty.
Các nhân viên trước đây của Synapse chia sẻ rằng môi trường làm việc tại đây mang hơi hướng "ký túc xá", nhưng không phù hợp với khối lượng công việc kỹ thuật khổng lồ mà họ phải đảm nhận. Công ty đang xử lý giao dịch lên tới 76 tỷ USD, phục vụ cho 18 triệu người dùng. Sự tương phản này khiến nhiều người cảm thấy môi trường làm việc chưa đáp ứng được yêu cầu và áp lực thực tế từ khối lượng công việc.
Mối quan hệ giữa Synapse và Evolve, một ngân hàng khu vực tại Arkansas, đang tạo ra nhiều rắc rối hơn nữa cho tình hình hiện tại. Sự kết nối này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của các bên liên quan mà còn làm gia tăng sự căng thẳng trong ngành ngân hàng địa phương.
Evolve từng được nhìn nhận là một đối tác chiến lược đầy triển vọng. Tuy nhiên, theo nhận định của Pathak, nhà sáng lập Synapse, ngân hàng này đã có những hành động "săn trộm" khách hàng của công ty. Hành động này không chỉ khiến Synapse phải đối mặt với rủi ro mất mát khách hàng mà còn đe dọa đến nguồn doanh thu chính của họ khi phải gánh chịu phí trung gian. Sự chuyển biến này đã tạo ra những thách thức lớn trong mối quan hệ hợp tác giữa hai bên.
Căng thẳng ngày càng gia tăng khi Synapse phát hiện sự chênh lệch đáng kể trong số dư tài khoản khách hàng tại Evolve, với con số lên tới 13 triệu USD. Điều này không chỉ gây ra lo ngại cho người dùng mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về tính bảo mật và quản lý tài chính của nền tảng.
Evolve đang đối mặt với những cáo buộc nghiêm trọng khi bị cho là tự ý trừ tiền từ tài khoản người dùng thông qua các khoản phí không hợp lệ. Hành động này đã dẫn đến việc công ty ngừng thanh toán số tiền lên tới 40 triệu USD, gây ra cú sốc lớn và đẩy Synapse vào tình trạng khủng hoảng. Những diễn biến này đang thu hút sự chú ý từ cộng đồng game thủ và giới đầu tư.
Vào tháng 9 năm 2023, khách hàng lớn Mercury của Synapse đã thực hiện một bước đi táo bạo khi chuyển hơn 3 tỷ USD tiền gửi của mình. Họ quyết định hợp tác trực tiếp với Evolve, mở ra một chương mới trong mối quan hệ tài chính giữa các bên. Sự chuyển đổi này không chỉ mang lại lợi ích cho Mercury mà còn khẳng định vị thế ngày càng vững mạnh của Evolve trong ngành ngân hàng số.
Quyết định này đã gây ra cú sốc lớn cho ngành công nghiệp, dẫn đến việc Synapse ghi nhận mức giảm doanh thu vượt quá 33%. Hệ quả nghiêm trọng của tình huống này là gần 40% nhân viên của công ty sẽ phải rời bỏ vị trí của mình trong vòng vài ngày tới.
Synapse đang đối mặt với nguy cơ phá sản sau khi mất đi một trong những đối tác ngân hàng quan trọng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của công ty mà còn gây ra hàng loạt tranh chấp về kế toán. Hệ quả là người dùng và các đối tác Fintech khác cũng bị tác động nặng nề, tạo nên một tình huống đầy thách thức cho toàn ngành.
Gần 95.000 USD chỉ được bồi thường 129 USD
Vô trách nhiệm
Trong phiên tòa về vụ phá sản, hàng loạt câu chuyện đau lòng đã được tiết lộ. Nhiều khách hàng đã phải đối mặt với mất mát nghiêm trọng, điển hình như một người đã đánh mất tới 22.000 USD, số tiền này vốn được dành cho việc trả góp nhà. Đồng thời, không ít người nhập cư cũng lâm vào cảnh khó khăn, buộc phải vay mượn tiền để trang trải học phí. Những câu chuyện này không chỉ gây xót xa mà còn phản ánh thực trạng đáng lo ngại trong cuộc sống hiện nay.
Bà Morris đã chia sẻ quan điểm rõ ràng về việc đầu tư: "Chúng tôi không phải là những người ưa mạo hiểm hay thích cược, mà chỉ xem tài khoản này như một phương thức tiết kiệm thông thường."
Khi Synapse chính thức nộp đơn xin phá sản vào tháng 4/2024, cộng đồng game thủ đã lấp lửng hy vọng về việc bảo vệ quyền lợi cho khách hàng. Tuy nhiên, điều mà mọi người mong đợi đã không trở thành hiện thực. Những lo lắng về tương lai dịch vụ và sản phẩm của họ tiếp tục gia tăng.
Với ước tính thiệt hại lên tới 95 triệu USD và 200 triệu USD tài sản bị đóng băng, vụ phá sản của Synapse không chỉ gây ra cơn bão kiện tụng tập thể từ hàng chục nghìn khách hàng mà còn thu hút sự chú ý từ Bộ Tư pháp Mỹ với cuộc điều tra hình sự đang được tiến hành. Sự việc này đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về tính minh bạch và trách nhiệm trong ngành công nghiệp.
Trong một bối cảnh phức tạp, nhiều bên liên quan như Yotta, Evolve và Synapse đang đổ lỗi cho nhau. Điều này tạo ra một mạng lưới sự kiện khó hiểu, khiến việc xác định nguyên nhân gốc rễ trở nên đầy thử thách.
Mỗi bên trong vụ việc này đều có những cáo buộc và lập trường riêng biệt. Pathak cho rằng Evolve đã chiếm dụng tiền của người dùng. Ngược lại, ngân hàng lại khẳng định rằng trách nhiệm thuộc về công ty khởi nghiệp, do không duy trì được quy trình đối chiếu đúng đắn.
Bản hợp đồng của Synapse đã nêu rõ rằng số tiền mà khách hàng được bảo hiểm bởi FDIC lên tới 250.000 USD. Đặc biệt, tài liệu dài 26 trang này còn khẳng định rằng chưa có bất kỳ người nào gửi tiền tiết kiệm nào phải chịu mất mát dưới sự bảo vệ của FDIC. Thông tin này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Synapse về sự an toàn và tin cậy cho người dùng.
Nhiều khách hàng đã lầm tưởng rằng số tiền gửi qua Synapse tại Evolve Bank được bảo vệ an toàn nhờ vào hệ thống bảo hiểm. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn khác. Sự hiểu nhầm này đã tạo ra một cảm giác yên tâm không chính xác.
Trong tháng 6 năm 2024, FIDC đã công bố rõ ràng rằng họ không cung cấp bảo hiểm cho các tổ chức phi ngân hàng, ví dụ như Synapse. Điều này nghĩa là nếu một trong những công ty này gặp phải tình trạng phá sản, việc thu hồi tiền bồi thường thông qua hệ thống tòa án sẽ trở nên cực kỳ khó khăn.
Trong vụ án Synapse, cựu chủ tịch FDIC, bà Jelena McWilliams, đã chia sẻ với thẩm phán California rằng bà cảm thấy "nản lòng" trước sự thiếu nhiệt tình của các cơ quan quản lý tài chính trong việc cung cấp sự hỗ trợ hoặc nhận trách nhiệm. Phản ứng này không chỉ phản ánh sự bế tắc trong việc giải quyết vấn đề mà còn làm nổi bật những thách thức mà ngành công nghiệp gặp phải trong bối cảnh hiện tại.
Một nạn nhân tên Andreatte Caliguire đã trải qua một cú sốc lớn khi được thông báo rằng số tiền bồi thường chỉ là 81 cent. Cô chia sẻ: "Bạn không thể tưởng tượng được tôi đã hoảng loạn như thế nào. Tôi cảm thấy như mình hoàn toàn mất trắng, không còn tiền, không còn tương lai. Tất cả đều tan biến." Câu chuyện của cô phản ánh thực trạng đau thương mà nhiều người đang phải đối mặt trong tình huống tương tự.
Các phiên điều trần hiện tại vẫn tiếp tục diễn ra, với sự tham gia của những bên liên quan đang lắng nghe những lời chứng của các nạn nhân. Tuy nhiên, thời điểm nào khách hàng có thể nhận lại số tiền đã gửi cũng như các khoản bồi thường liên quan đến vụ bê bối này vẫn còn bỏ ngỏ.
Sự sụp đổ của Synapse gửi đi một thông điệp mạnh mẽ đến ngành công nghệ tài chính. Trong khi lĩnh vực này thường được ca ngợi với những đổi mới đột phá, thực tế vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng do thiếu sự giám sát từ các cơ quan quản lý chính thức. Điều này không chỉ đặt ra thách thức cho sự bền vững của các công ty công nghệ tài chính mà còn cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến toàn ngành.
Trong khi các ngân hàng truyền thống phải đối mặt với nhiều quy định khắt khe từ FDIC và Cục Dự trữ Liên bang, thì những startup công nghệ tài chính lại có cơ hội phát triển mạnh mẽ. Với sự hỗ trợ từ vốn đầu tư mạo hiểm và chính sách kiểm soát linh hoạt, các công ty này đang hoạt động trong một môi trường tự do hơn, mở ra nhiều khả năng đổi mới và cạnh tranh trên thị trường.
Sự kiện này mở ra một vấn đề quan trọng về tính bền vững của mô hình Fintech giữa thị trường đang ngày càng cạnh tranh và đòi hỏi mức độ minh bạch cao hơn bao giờ hết. Các nhà đầu tư và người tiêu dùng đang quan tâm hơn đến khả năng tồn tại và phát triển của các giải pháp tài chính công nghệ trong bối cảnh thay đổi liên tục. Điều này đã thúc đẩy một cuộc thảo luận sâu rộng về tương lai của ngành, cũng như các yêu cầu cấp thiết về trách nhiệm và sự rõ ràng trong hoạt động của các công ty Fintech.
*Nguồn: Fortune, CNBC
