Hóa đơn giả "online"
Trong những năm gần đây, việc thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành một xu hướng phổ biến trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam. Đặc biệt sau đại dịch Covid-19, phương thức thanh toán này đã ngày càng trở nên phổ biến hơn với nhiều hình thức khác nhau như chuyển khoản và thanh toán qua mã QR. Tuy nhiên, điều này cũng đi đôi với sự phát triển của các hình thức lừa đảo, khi những kẽ hở này được các cá nhân và tổ chức xấu lợi dụng để chiếm đoạt tài sản của người khác.
Gần đây, Công an TP Hà Nội đã phát đi thông cáo nhằm cảnh báo người dân về việc sử dụng phương thức giao dịch tài chính trực tuyến và tình hình nguy hiểm của hành vi làm giả hoá đơn để chiếm đoạt tài sản.
Tiệm quần áo gần nhà tôi đã áp dụng hình thức thanh toán không tiền mặt cho khách hàng. Ngày nay, việc sử dụng thiết bị di động để thanh toán trở nên rất phổ biến và tiện lợi.
Cụ thể, Công an quận Ba Đình (TP Hà Nội) đã tạm giữ hình sự Nguyễn Thị Thuý (1984, trú tại Hải An, Hải Hậu, Nam Định) để tiến hành điều tra về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Bằng cách giả danh khách hàng, một người đã tới một cửa hàng bán điện thoại ở phường Kim Mã để hỏi mua một chiếc điện thoại Samsung Galaxy Z Fold5 có giá khoảng 34 triệu đồng. Khi đến lúc thanh toán, tên đối tượng đã đưa ra hình ảnh chứng nhận về việc chuyển khoản thành công vào tài khoản của cửa hàng.
Tuy nhiên, khi nhân viên cửa hàng kiểm tra tài khoản, họ không tìm thấy số tiền nào gửi vào. Họ có nghi ngờ rằng đây có thể là một hình ảnh giả mạo, vì vậy đã báo cho cơ quan Công an. Sau khi tiến hành kiểm tra, cơ quan công an đã đưa người đối tượng và các tang vật liên quan về trụ sở để tiến hành làm rõ.
Tại cơ quan Công an, Thuý thú nhận rằng do cần tiền nên cô đã tìm hiểu trên mạng và sử dụng hình ảnh chuyển khoản giả để chiếm đoạt tài sản khi mua điện thoại.
Đây chỉ là một ví dụ trong số nhiều trường hợp bị những kẻ xấu lợi dụng để thực hiện hành vi lừa đảo. Thực tế cho thấy, tình trạng này đã tồn tại trong một khoảng thời gian dài và đã có nhiều cảnh báo từ các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều người dân rơi vào bẫy. Đặc biệt là khi các nhóm quảng cáo, rao bán dịch vụ làm giả biên lai thanh toán hoạt động một cách công khai hàng ngày trên mạng xã hội.
Trên một số mạng xã hội, có nhiều hội nhóm rao bán dịch vụ làm biên lai giả ngân hàng và các ví điện tử và thu hút từ hàng nghìn đến hàng chục nghìn người tham gia, vẫn tiếp tục hoạt động một cách bất chấp.
Nhóm những tổ chức này ngang nhiên quảng cáo công khai, chỉ với một số tiền nhỏ, bất kỳ ai muốn làm giả biên lai ngân hàng đều có thể được đáp ứng với bill "đẹp", "nét", rất khó để phát hiện...
Ngoài các mạng xã hội, có rất nhiều ứng dụng và trang web khác cũng phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực này. Thậm chí, người dùng có thể tạo ra giả biên lai của nhiều ngân hàng khác nhau với mức giá chỉ 20.000 đồng mỗi lần.
Theo thông tin từ cơ quan chức năng, nhiều trường hợp đã bị lừa đối tuy nhiên, vì số tiền bị lừa không nhiều nên có sự e ngại trong việc báo cáo, từ đó làm tình trạng này ngày càng phức tạp hơn.
Lật tẩy chiêu trò lừa đảo
Theo Cục An toàn thông tin - Bộ Thông tin và truyền thông, khi gặp phải hình thức lừa đảo biên lai chuyển tiền thành công, người dân nên chú ý đến những dấu hiệu nhận biết sau đây:
Các kẻ gian lận thường thực hiện chiêu trò bằng cách mua một lượng hàng lớn, sau đó vay tiền mặt từ nạn nhân và thanh toán bằng chuyển khoản.
Các đối tượng đã đề xuất việc sử dụng hình thức thanh toán qua Internet Banking cho người bán hàng. Tuy nhiên, thực tế là không có giao dịch chuyển tiền thực sự, mà các đối tượng đã sử dụng một số phần mềm để tạo ra hóa đơn thanh toán giả, sau đó đưa cho người bán hàng để chứng minh rằng việc chuyển khoản đã được thực hiện. Cho đến khi các nạn nhân không thấy số tiền được ghi nhận trong tài khoản của mình và nhận ra rằng mình đã bị lừa, thì các đối tượng đã biến mất một cách nhanh chóng.
Để tránh trở thành mục tiêu của kẻ xấu, các cơ quan chức năng đã cảnh báo người dân cần chú ý đến hóa đơn chuyển khoản khi sử dụng giao dịch qua tài khoản ngân hàng. Họ không nên giao hàng hóa cho bất kỳ ai khi chưa nhận được tiền trong tài khoản ngân hàng, ngay cả khi kẻ xấu đã cung cấp hình ảnh chứng minh đã chuyển khoản thành công.
Thêm vào đó, qua việc sử dụng hệ thống công nghệ của ngân hàng, chuyển khoản có thể được thực hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, ngay cả khi ngân hàng đang đóng cửa. Điều quan trọng là khách hàng sẽ nhận được thông báo khi có tiền được chuyển vào tài khoản của họ. Vì vậy, người tham gia giao dịch nên đợi nhận thông báo này từ ngân hàng thay vì chỉ tin tưởng vào hình ảnh màn hình hiển thị chuyển khoản thành công.
Ngày nay, các ngân hàng đều cung cấp dịch vụ thông báo số dư ngay trên ứng dụng hoặc qua tin nhắn SMS, người dùng có thể sử dụng những phương thức này để kiểm tra tài khoản sau giao dịch, đảm bảo rằng việc chuyển khoản đã thành công. Đáng chú ý, dịch vụ thông báo số dư qua tin nhắn SMS có thể được sử dụng ngay cả khi không có kết nối internet.
Nếu quan sát kỹ, ta sẽ nhận thấy rằng hình ảnh "giao dịch thành công" làm giả có một số đặc điểm khác biệt so với hình ảnh từ ngân hàng chính thống, như màu sắc, phông chữ, thời gian...
Cần chú ý đặc biệt rằng không được tiết lộ tên đăng nhập, mật khẩu ứng dụng, mã xác thực OTP, email... cho bất kỳ ai dù người đó tự xưng là nhân viên ngân hàng, cơ quan nhà nước.
Xử phạt như thế nào?
Các hanh vi giả mạo hóa đơn thanh toán điện tử và sử dụng các ứng dụng Internet banking, mobile banking của các ngân hàng để thông báo đã thực hiện chuyển khoản để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân hoặc cắt ghép nội dung video để lừa đảo có thể bị xử lý với tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo quy định tại Điều 174 Bộ Luật Hình Sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó:
Những người sử dụng biện pháp gian dối để chiếm đoạt tài sản của người khác, có giá trị từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, sẽ bị trừng phạt bằng cách cải tạo không giam giữ trong khoảng thời gian từ 06 tháng đến 03 năm.
a) Người đó không chỉ bị xử phạt về vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm.
Nếu đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, và vẫn còn ghi láy án, và còn vi phạm;
Gây tác động tiêu cực đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội;
Đồ đạc và tài sản là nguồn sinh kế chính của người bị đổ vỡ và gia đình của họ.
Hình phạt cao nhất cho tội này là án tù chung thân. Bên cạnh đó, kẻ phạm tội có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, bị cấm hành nghề hoặc làm công việc cụ thể từ 01 năm đến 05 năm hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
