CÔNG NGHỆ

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đem lại nhiều lợi ích trong mọi lĩnh vực, hỗ trợ tự động hóa quá trình sản xuất, phân tích dữ liệu một cách nhanh chóng... Tuy nhiên, theo chuyên gia công nghệ Nguyễn Linh, đã có nhiều người dùng ngày càng tin tưởng vào công nghệ này để tạo ra nội dung, hình ảnh... dẫn đến tình trạng tin tức trở nên mơ hồ, khó phân biệt đâu là sự thật, đâu là giả mạo.

Nhân viên càng ngày càng kém tương tác

Theo quan điểm của ông Linh, việc phát triển của trí tuệ nhân tạo đang dẫn đến việc sử dụng các công cụ AI như ChatGPT, Deepfake (chỉnh sửa hình ảnh, âm thanh, video theo ý muốn) hay Face Swap (hoán đổi khuôn mặt) để giải trí hoặc theo trào lưu mới mà không phục vụ cho công việc hay học tập. "Không lâu trước, một người dùng ứng dụng ChatGPT đã tóm tắt một câu chuyện tình yêu dài hơn 80 trang của một tác giả nổi tiếng tại Việt Nam. Sau đó, người đó đã đăng tải thông tin này lên Facebook mà không kiểm tra lại. Kết quả, nhiều người đọc trên mạng phát hiện nội dung đã bị biến dạng từ 80% đến 90%," - ông Linh chia sẻ.

Bà Hồng Minh, người quản lý phòng marketing của một công ty quảng cáo tại quận 1 (TP HCM), chia sẻ rằng hầu hết nhân viên ở các bộ phận như bán hàng, hành chính, kế toán... của doanh nghiệp đã được đào tạo về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhưng họ thiếu khả năng đánh giá lúc nào nên và không nên áp dụng AI để xử lý công việc. Điều này dẫn đến tình trạng nhân viên dựa vào dữ liệu AI để soạn báo cáo mà không kiểm tra thông tin, làm cho số liệu không chính xác và ảnh hưởng đến chiến lược tiếp cận khách hàng cũng như quy trình vận hành. "AI còn tạo ra vấn đề là nhân viên trở nên phụ thuộc vào AI và giảm sự tương tác trong các cuộc họp nội bộ do họ không tiếp xúc trực tiếp với thị trường. Tôi phát hiện rằng 60%-70% thông tin trong các báo cáo hàng ngày của nhân viên là do AI tạo ra. Vì vậy, tôi đã kiến nghị cho cấp trên, yêu cầu các bộ phận nên có hướng dẫn về việc sử dụng AI và cần có người dẫn đầu chuyên môn để hướng dẫn cách áp dụng một cách hiệu quả, tránh để tình trạng này lặp đi lặp lại và gia tăng trong tương lai vì nó rất nguy hiểm nếu lãnh đạo không nhận ra" - bà Minh chia sẻ.

Theo báo cáo thường niên Digital News Report của Reuters mới công bố, mối lo ngại về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong sản xuất tin tức đang ngày càng gia tăng trên toàn cầu. Dựa trên cuộc khảo sát gần 100.000 người từ 47 quốc gia khác nhau, tỷ lệ người lo lắng về thông tin tin tức sai lệch trực tuyến đã tăng 3 điểm phần trăm so với năm trước, với 59% người tham gia khảo sát bày tỏ sự lo ngại về vấn đề này.

Cần định hướng rõ ràng

Giáo sư Đặng Phạm Thiên Duy, người có vai trò quan trọng tại Trường Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng việc sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ công việc đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng tình trạng sử dụng AI để tạo ra nội dung không chính xác và lan truyền tin giả trên mạng cũng đang diễn ra ngày càng phổ biến.

Theo ông Duy, nếu người sử dụng cung cấp dữ liệu một cách không cẩn thận cho AI, điều này có thể tạo ra nguồn dữ liệu không đáng tin cậy. Trong tương lai, AI có thể sử dụng thông tin đó để cung cấp cho người dùng, gây khó khăn cho họ trong việc phân biệt đâu là thông tin đúng đâu là thông tin sai. Ngoài ra, việc sử dụng AI một cách rộng rãi có thể ảnh hưởng đến môi trường, giảm khả năng sáng tạo và tác động mạnh đến cộng đồng… Do đó, trước khi sử dụng AI, người dùng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và hiểu rõ mục đích sử dụng để tránh gây ra tác động không mong muốn đến người khác.

Trong thời điểm hiện tại, Chủ tịch AI Education - ông Trần Vũ Nguyên - đã nhấn mạnh rằng người dùng thường rất hấp tấp và không cân nhắc khi tiếp xúc với công nghệ AI. Họ thường sẵn lòng trải nghiệm mà không để ý đến việc chia sẻ thông tin với AI có thể khiến mất đi nhiều dữ liệu cá nhân quan trọng. Thế giới hiện nay đã có khoảng 800 điều luật về AI, thậm chí Diễn đàn Kinh tế Thế giới cũng đã ban hành quy định về việc áp dụng AI trong giáo dục và đào tạo. Ông Nguyên nhấn mạnh: "Một trường hợp phụ huynh chia sẻ rằng con họ mới học lớp 4 nhưng đã biết sử dụng ChatGPT. Điều này đáng báo động vì trẻ cần có khả năng tư duy phản biện và đánh giá đúng mức AI. AI chỉ là công cụ, không thể tin tưởng hoàn toàn và không nên sử dụng quá mức."

Trong cuộc tọa đàm về "Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo trong truyền thông" diễn ra gần đây, ông Đặng Hải Lộc, Giám đốc điều hành và giám đốc công nghệ của Tập đoàn AIV, đã chia sẻ rằng kết quả mà AI đưa ra hiện nay không thể hoàn toàn chính xác 100%. Trong bối cảnh AI đang được áp dụng phổ biến trong mọi lĩnh vực, việc này sẽ dẫn đến việc thông tin giả mạo, tin tức xấu hay thông tin không chính xác sẽ tràn lan trên internet và khó kiểm soát trong tương lai. Do đó, để giảm thiểu rủi ro, người dùng cần phải chú ý trích dẫn nguồn thông tin là từ AI tạo ra, như ChatGPT, Gemini...

Trên thế giới hiện nay, để kiểm soát thông tin mà trí tuệ nhân tạo tạo ra, các doanh nghiệp khởi nghiệp đang tìm hiểu về việc tạo ra công nghệ kiểm chứng thông tin mà trí tuệ nhân tạo tạo ra, như việc kiểm tra bài tập của học sinh có sử dụng ChatGPT hay không. Để thực hiện điều này, các doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ sử dụng cơ sở dữ liệu đã được kiểm chứng và sạch sẽ để kiểm soát thông tin mà trí tuệ nhân tạo khác tạo ra. Ngoài ra, họ cũng có dự định xây dựng một mạng lưới internet không có trí tuệ nhân tạo - ông Lộc chia sẻ.