Trong thời điểm kinh tế đầy thách thức với sự gia tăng liên tục của chi phí, đặc biệt là trong nhóm người tiêu dùng trẻ, Gen Z đang có những thay đổi rõ rệt trong thói quen chi tiêu. Họ tỏ ra thẳng thắn hơn với khả năng tài chính của bản thân và đã giảm mức chi tiêu vào những sản phẩm xa xỉ. Những người trẻ có ngân sách hạn chế hiện đang tập trung vào lối sống tiết kiệm và tự hào về điều đó, từ đó góp phần tạo ra xu hướng mua sắm có sự dụng ý rõ ràng và mang tính bền vững hơn.
Loud budgeting - Một kiểu "ồn ào" có ích
Trong bối cảnh ngày càng nhiều người trẻ chọn cách sống tối giản, xu hướng "tiết kiệm ồn ào" đang dần trở thành tiêu điểm. Họ không ngần ngại từ chối những chi tiêu không cần thiết và hướng đến những trải nghiệm thực sự ý nghĩa. Đây là cách mà thế hệ trẻ thể hiện giá trị bản thân, đồng thời khẳng định sự khác biệt trong cách tiêu dùng. Thay vì chạy theo những xu hướng nhất thời, họ lựa chọn đầu tư thời gian và nguồn lực vào những điều thực sự quan trọng.
Ngọc Hân, 23 tuổi, sống tại Đà Nẵng, chia sẻ rằng trước đây, cô thường bị cuốn hút bởi các phiên livestream bán túi xách, quần áo và giày dép trên mạng xã hội. Dù biết rằng việc đó có thể dẫn đến những bữa ăn mì tôm khổ sở trong những ngày tiếp theo, cô vẫn không thể cưỡng lại sự hấp dẫn và thường xuyên đặt hàng. Nhiều sản phẩm cô mua về thậm chí còn chưa được sử dụng, nhưng mỗi lần thấy món đồ mới đẹp mắt, Hân lại tiếp tục bị thu hút và chốt đơn.
Cho đến khi gặp phải tình trạng tủ quần áo quá tải và sức khỏe giảm sút, Hân bỗng nhiên nhận ra rằng mình đã tiêu tốn hơn mức cần thiết cho những món đồ không thực sự cần thiết. Tình cờ, cô quyết định thanh lý hơn nửa số quần áo trên trang Facebook cá nhân. Để bù đắp cho khoản chi này, Hân chuyển sang đầu tư vào các sản phẩm tốt cho sức khỏe. Đồng thời, cô cũng học cách quản lý tài chính hơn, cân nhắc từng khoản chi để đảm bảo rằng mọi giao dịch đều thật sự có giá trị.
Trong thời đại số hiện nay, Gen Z không chỉ là thế hệ ưa chuộng công nghệ mà còn là các chuyên gia trong việc quản lý tài chính cá nhân. Họ áp dụng phương pháp chi tiêu hợp lý và mua sắm có chiến lược, nhằm tối ưu hóa ngân sách cá nhân. Thay vì mua sắm ngẫu hứng, Gen Z chú trọng vào việc tìm kiếm giá trị thực sự từ mỗi sản phẩm. Họ tài tình trong việc kết hợp giữa nhu cầu và ngân sách, điều này không chỉ giúp tiết kiệm mà còn mang lại sự hài lòng lâu dài. Cách tiếp cận "tiết kiệm ồn ào" này đang dần trở thành xu hướng, khẳng định phong cách sống tinh tế và thông minh của thế hệ trẻ.
Nguyễn Minh Huy, một chàng trai 28 tuổi đến từ Hà Nội, đã quyết định thay đổi cuộc sống của mình từ đầu năm nay. Thay vì giữ lại chiếc máy ảnh không sử dụng, anh đã bán nó để đầu tư vào một máy hút ẩm, giúp cải thiện không gian sống. Huy cũng giảm bớt những cuộc gặp gỡ bạn bè không cần thiết nhằm tiết kiệm tối đa. Mặc dù con đường này có thể khiến anh cảm thấy cô đơn hơn, nhưng Huy kiên định theo đuổi lối sống mới mà mình đã chọn.
Huy chia sẻ rằng: “Với lối sống mới, tôi đã quyết định cắt giảm một số mối quan hệ bạn bè bằng cách từ chối những lời mời đi chơi. Tôi cũng chủ động tắt thông báo từ mạng xã hội để tránh cảm giác lo lắng về việc bỏ lỡ những điều thú vị.”
Mai Nguyên Phương, 25 tuổi và đang sống tại Hà Nội, đã áp dụng một phương pháp quản lý tài chính thông minh. Cô lựa chọn không mua sắm nhiều lần trong tháng mà chỉ thực hiện một lần duy nhất với những món đồ cần thiết. Điều này giúp cô tiết kiệm thời gian và tiền bạc, đồng thời hạn chế các chi tiêu không cần thiết. Với cách tiếp cận này, Phương không chỉ nâng cao hiệu quả tài chính cá nhân mà còn đảm bảo rằng mọi khoản chi đều xứng đáng với giá trị mà nó mang lại.
Nguyên chia sẻ rằng việc so sánh giá cả khi mua mỹ phẩm trên các sàn thương mại điện tử đã trở thành thói quen mới của mình. Anh không chỉ thu hẹp phạm vi lựa chọn vào những sản phẩm đắt tiền, mà còn tìm kiếm những sản phẩm từ các thương hiệu khác có cùng hàm lượng dưỡng chất và chất lượng tương đương để đưa vào giỏ hàng. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn mang lại những lựa chọn tốt hơn cho người tiêu dùng hiện đại.
Thế hệ Gen Z đang chuyển mình mạnh mẽ trong lĩnh vực thương mại điện tử, coi đây là bước khởi đầu quan trọng cho hành trình mua sắm của họ. Họ không chỉ tìm kiếm sản phẩm mà còn trải nghiệm kết nối và tương tác với thương hiệu. Việc tổ chức cửa hàng trực tuyến cần phải tạo ra giá trị và phản ánh phong cách sống của họ. Trong bối cảnh đó, các thương hiệu cần đầu tư mạnh mẽ vào cách trình bày, truyền tải thông điệp để thu hút sự chú ý của khách hàng trẻ tuổi này. Gen Z yêu thích sự đổi mới, do đó, khả năng sáng tạo trong chiến lược tiếp thị sẽ giúp các doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường trong tương lai.
Trong quý 2 năm 2023, Shopee phối hợp cùng Kantar Profiles đã công bố một cuộc khảo sát thú vị, nghiên cứu hành vi mua sắm của thế hệ Gen Z tại Việt Nam. Kết quả cho thấy sự chuyển mình đáng chú ý trong phong cách tiêu dùng của họ. Thế hệ này, sinh ra từ 1997 đến 2012, ngày càng tỏ ra có ý thức hơn trong việc lựa chọn sản phẩm, từ những quyết định bốc đồng trước đây đến những lựa chọn có chủ đích hơn. Điều này không chỉ phản ánh sự trưởng thành của Gen Z mà còn mở ra cơ hội mới cho các thương hiệu trong việc tiếp cận và phục vụ họ hiệu quả hơn.
Theo một khảo sát gần đây, khoảng hai phần ba Gen Z xem các nền tảng thương mại điện tử như là điểm khởi đầu chính cho hành trình mua sắm của họ. Đồng thời, họ thể hiện sự tin tưởng vào những nền tảng này để tìm hiểu thông tin sản phẩm trước khi quyết định mua hàng. Đặc biệt, 50% trong số người tham gia khảo sát cho biết rằng họ thường tìm hiểu thông tin sản phẩm trên các nền tảng thương mại xã hội nhưng cuối cùng lại trở lại các nền tảng thương mại điện tử để hoàn tất giao dịch. Điều này cho thấy sự kết hợp giữa công nghệ xã hội và thương mại điện tử ngày càng trở nên quan trọng trong thói quen mua sắm của giới trẻ.
Theo một khảo sát gần đây, có khoảng một nửa số Gen Z dành ra ít nhất 5 ngày để nghiên cứu kỹ lưỡng về sản phẩm trước khi quyết định mua. Họ thường xuyên tham khảo các đánh giá với tỷ lệ 26%, theo dõi video giới thiệu sản phẩm 20% và tích cực tìm kiếm thông tin giá cả. Thói quen này cho thấy sự cẩn trọng và tính toán kỹ lưỡng của thế hệ trẻ trong việc tiêu dùng.
"Các sản phẩm mua online không phải lúc nào cũng đáng giá. Chính vì vậy, tôi hiện đang chú trọng vào việc đọc đánh giá sản phẩm trước khi quyết định chi tiền. Điều này giúp đảm bảo rằng mình sẽ mua được những món đồ thực sự có giá trị." - Anh Quân, 24 tuổi, TP Hồ Chí Minh.
Mặc dù Gen Z tiếp tục chuộng việc mua sắm trực tuyến, nhưng phong cách tiêu dùng của họ đã thay đổi đáng kể. Thế hệ này giờ đây thực hiện các quyết định mua sắm có chủ đích hơn. Họ không chỉ tìm kiếm sản phẩm một cách ngẫu nhiên mà tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi giao dịch, thể hiện sự quan tâm đến chất lượng và giá trị. Sự chuyển mình này phản ánh xu hướng tiêu dùng thông minh và tinh tế mà Gen Z đang áp dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Theo báo cáo Xu hướng Tài chính 2023 từ Decision Lab, người dân Việt Nam đang ngày càng có sự quan tâm hơn tới tình hình tài chính cá nhân. Kết quả khảo sát cho thấy 50% người tham gia ưu tiên tiết kiệm trong bối cảnh hiện tại. Bên cạnh đó, 48% muốn bảo đảm an toàn tài chính cho gia đình để ứng phó với các tình huống khẩn cấp. Những con số này cho thấy sự gia tăng nhẹ so với năm trước, với tỷ lệ tăng 10% cho việc tiết kiệm và 15% cho bảo vệ tài chính gia đình. Điều này phản ánh một xu hướng tích cực trong cách quản lý tài chính của người Việt.
Trong năm 2024, người tiêu dùng sẽ tiếp tục thể hiện sự thận trọng về tài chính, với 54% chọn cách tiết kiệm nhiều hơn. Xu hướng này đã thúc đẩy các hành vi tiêu dùng có chủ đích, tạo ra phong trào "tiết kiệm ồn ào" trái ngược với lối sống "xa xỉ thầm lặng". Bên cạnh đó, việc quản lý chi tiêu và tiết kiệm qua các ứng dụng di động cũng ngày càng trở nên phổ biến. Những thay đổi này không chỉ phản ánh tâm lý hiện tại mà còn định hình rõ nét tương lai của tiêu dùng.
