Kể từ đó, các kẻ xấu đã sử dụng các chiêu thức lừa đảo để lừa gạt khách hàng và có cơ hội chiếm đoạt toàn bộ số tiền của họ. Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã ghi nhận khoảng 16.000 vụ phản ánh về lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại về tài chính khoảng hơn 390.000 tỷ đồng, đồng nghĩa với 3,6% GDP.
Hồi chuông cảnh báo lừa đảo tội phạm công nghệ
Theo chia sẻ của các chuyên gia bảo mật mạng, lừa đảo trực tuyến đang không ngừng thay đổi theo các hình thức mới. Nếu người dùng tải ứng dụng từ các nguồn không an toàn (ngoài kho ứng dụng chính thống của app store cho iOS, hoặc ngoài cửa hàng Play cho Android), mã độc có thể tấn công và kiểm soát thiết bị di động cũng như truy cập vào tài khoản ngân hàng mà người dùng không hay biết.
Cần ngay lúc này loại bỏ ứng dụng nguy hại mà khách hàng có thể bị dụ dỗ cài đặt vào điện thoại.
Mới đây nhất, vào tháng 5/2024, theo Cổng thông tin điện tử của Bộ Công an, Thượng tướng Lương Tam Quang, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, đã công bố rằng Việt Nam đã ghi nhận gần 16.000 trường hợp lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại hơn 390.000 tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP.
Thượng tướng Lương Tam Quang đã nhấn mạnh rằng hoạt động tận dụng không gian mạng đang diễn ra trái pháp luật, đặc biệt là hình thức lừa đảo trực tuyến, chiếm đến 57% tổng số tội phạm mạng, gia tăng cả về phạm vi, quy mô và thủ đoạn tinh vi, gây ra thiệt hại hàng nghìn tỷ USD mỗi năm.
Thống kê trên Cổng cảnh báo an toàn thông tin chỉ ra đã có gần 16.000 trường hợp lừa đảo trực tuyến, gây tổn thất hơn 390.000 tỷ đồng, tương đương với 3,6% GDP. Trong số này, 91% liên quan đến lĩnh vực tài chính, tăng 64,78% so với năm 2022, với tỷ lệ người dùng rơi vào lừa đảo qua tin nhắn, cuộc gọi trực tuyến là 73%.
Tội phạm tung chiêu thao túng tâm lý
Theo thông tin từ Tòa phúc thẩm tỉnh Bắc Ninh ngày 2/7/2024, bà Trần Thị Chúc đã trở thành nạn nhân của một tội phạm giả mạo là cảnh sát điều tra tại Đà Nẵng. Tội phạm này đã thao túng và lừa đảo bà Chúc cài đặt "Phần mềm bảo mật" có mã độc trên điện thoại. Do đó, bà Chúc đã không may mất quyền kiểm soát số điện thoại và điện thoại di động của mình, cũng như toàn bộ các ứng dụng ngân hàng đã được cài đặt trên thiết bị. Điều này trực tiếp dẫn đến việc mất tổng số tiền gần 14,6 tỷ đồng trong tài khoản ngân hàng của bà Chúc.
Theo hồ sơ tại tòa, vào tháng 5/2022, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã tiếp nhận đơn tố cáo từ bà Chúc về hai đối tượng đã lừa đảo chiếm đoạt số tiền hơn 26 tỷ đồng. Hai đối tượng này gồm Tô Ngọc Dầu (không rõ năm sinh, địa chỉ), số hiệu 12191, làm việc tại Cục quản lý giao thông đường bộ TP. Đà Nẵng và đối tượng Hải (không rõ năm sinh, địa chỉ), làm việc tại Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy. Cả hai đối tượng đều liên quan đến vụ tai nạn giao thông và đường dây buôn bán ma túy, rửa tiền tại TP. Đà Nẵng.
Hải yêu cầu bà Chúc mở hai tài khoản ở hai ngân hàng khác nhau, và hướng dẫn cài đặt phần mềm mới có tên "Phần mềm bảo mật" vào điện thoại của bà.
Vào cuối tháng 4/2022, theo yêu cầu của 2 kẻ giả mạo công an, bà Chúc đã đến 2 chi nhánh ngân hàng ở thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh để mở tài khoản giao dịch. Sau khi hoàn tất việc mở tài khoản, bà đã liên lạc với người thân thông báo và yêu cầu họ chuyển tổng số tiền hơn 26 tỷ đồng vào hai tài khoản này. Bà Chúc cho biết hành động của mình nhằm "chứng minh tài chính trong sạch, không liên quan đến hành vi rửa tiền của tội phạm ma tuý", theo hướng dẫn qua điện thoại di động từ một người tự xưng là "cán bộ điều tra Công an thành phố Đà Nẵng".
Ngay sau khi thực hiện việc chuyển khoản vào hai tài khoản theo yêu cầu của kẻ lừa đảo không rõ nguồn gốc, toàn bộ số tiền hàng chục tỷ đồng của bà Chúc đã ngay lập tức bị các đối tượng phạm tội chuyển sang các tài khoản ngân hàng khác và rút tiền.
Theo đánh giá của cơ quan điều tra, phần mềm này có khả năng can thiệp, xử lý và thay đổi nhiều thông tin như vị trí, lịch sử, danh bạ, tin nhắn... Theo kết luận của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) số 5425 ngày 30/11/2022, điện thoại Samsung Galaxy A13 của bà Trần Thị Chúc đã được cài đặt một ứng dụng bảo mật "lạ". Ứng dụng này có kết nối đến server tại địa chỉ ở Nhật Bản.
Trong quá trình sử dụng dịch vụ, HĐXX đánh giá: Qua việc xem video hướng dẫn tại ngân hàng, bà Chúc đã đưa điện thoại cho giao dịch viên một khoảng thời gian đủ để hướng dẫn cách tải ứng dụng và kích hoạt tài khoản, cũng như xác nhận giao dịch. Bà đã sử dụng mật khẩu tạm thời để đăng nhập, sau đó đã thành công khi đổi mật khẩu và rời đi. Bà chỉ có 29 phút để hoàn tất giao dịch.
Do đó, tòa xem xét rằng lời khai của bà Chúc "không được đọc lại hợp đồng, không được cài đặt và kích hoạt ứng dụng vào điện thoại" là không đúng.
Ngân hàng đã cung cấp cho bà Chúc các thông tin định danh mới như tên truy cập, số điện thoại, mật khẩu, mã số bí mật dùng một lần, mã OTP để kích hoạt và sử dụng ứng dụng Techcombank Mobile. Sau đó, bà Chúc đã thao tác để hủy sử dụng trên điện thoại iPhone và đăng ký trên thiết bị khác để sử dụng (theo yêu cầu của hai người tự xưng công an).
Theo quy định về giao dịch chuyển khoản tại ngân hàng, chỉ có bà Chúc có thể biết mã OTP và mật khẩu để thực hiện giao dịch chuyển tiền. Do đó, việc bà đăng nhập bằng mật khẩu mà bà thiết lập cho thấy ý chí chủ quan của bà. Theo bản án phúc thẩm, giao dịch này được coi là hợp lệ theo quy định pháp luật và ngân hàng.
Tòa tuyên bác kháng cáo của bà Chúc, chấp nhận kháng cáo của ngân hàng và kháng nghị của VKS. Điều này đồng nghĩa với việc ngân hàng không phải chi trả bất kỳ số tiền nào trong 14,6 tỷ đồng mà khách hàng bị mất, do tòa xác định rằng ngân hàng "không có lỗi".
