Bê bối gian lận
Vào ngày 3/6, Toyota cùng nhiều hãng xe Nhật Bản tuyên bố tạm ngừng sản xuất một số mẫu xe, do cơ quan quản lý phát hiện có sự bất thường trong các đơn xin chứng nhận chất lượng sản phẩm.
Những scandals của các nhà sản xuất đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại đối với Chính phủ Nhật Bản, ảnh hưởng đến ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản. Trang thông tin Chinanews ngày 4/6 đã đăng bài báo về tình hình tổng quan của ngành sản xuất ô tô Nhật Bản trong thời gian mới đây.
Sau scandal về gian lận khí thải của Mitsubishi, ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản lại chao đảo khi bị cáo buộc gian lận dữ liệu từ các hãng lớn như Toyota, Mazda. Sự việc này không chỉ làm lo ngại người tiêu dùng mà còn tấn công mạnh vào uy tín của "Made in Japan".
Khai mạc cho chuỗi scandal gây rúng động là việc Chủ tịch Toyota - ông Akio Toyoda - lên tiếng xin lỗi vì hành vi "vi phạm quy định kiểm tra và đệ trình dữ liệu sai lệch". Sự việc được tiết lộ sau khi Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản yêu cầu 85 nhà sản xuất ô tô trong nước kiểm tra và báo cáo về các hành vi không đúng. Đến cuối tháng 5, ngoài Toyota, Mazda, Yamaha Motor, Honda Motor và Suzuki cũng đã thừa nhận việc gian lận trong các bài kiểm tra hiệu suất xe.
Có nhiều công ty ô tô lớn của Nhật Bản, trong đó có Toyota, đã bị cáo buộc tham gia vào vụ bê bối gian lận kiểm định an toàn. Chiếc xe trong hình là một sản phẩm được bán tại thị trường Nhật Bản. Hình ảnh này là của một chiếc xe của Toyota.
Trước phản ứng gay gắt từ dư luận, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản - ông Hirokazu Matsuno - bày tỏ sự thất vọng sâu sắc và cho rằng hành động này sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản. Hiện Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản đã đề nghị các hãng Toyota, Mazda và Yamaha Motor "tạm ngừng sản xuất một số dòng xe ô tô và xe máy đang được sản xuất" và "phải giải thích một cách rõ ràng cho người tiêu dùng". Các biện pháp tiếp theo sẽ được thực hiện sau khi kiểm tra tại chỗ và dựa trên luật pháp hiện hành.
Cuộc tranh cãi về việc gian lận dữ liệu không chỉ là vấn đề của Toyota mà còn là một vấn đề phổ biến trong ngành sản xuất ô tô của Nhật Bản trong những năm gần đây. Điều này khiến người tiêu dùng trên thế giới một lần nữa đặt câu hỏi về chất lượng của "xe hơi Nhật". Thực tế, doanh số bán hàng của hai công ty lớn là Toyota và Honda tại thị trường Trung Quốc trong quý I/2024 đã giảm đáng kể. Cụ thể, Toyota bán được 374.000 xe, giảm 1,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, Honda chỉ bán được 207.000 xe, giảm 6,1% so với cùng kỳ năm trước.
Để giải thích sự giảm sản lượng này, ông Thôi Đông Thụ - Tổng thư ký Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc - cho rằng nguyên nhân chính đến từ sự thay đổi trong tình hình tiêu dùng. Thị trường xe chạy bằng nhiên liệu truyền thống đang thu hẹp nhanh chóng, trong khi các thương hiệu xe Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ với dòng xe năng lượng mới. Trên nền kinh tế đó, các hãng xe Nhật Bản với dòng xe năng lượng mới vẫn còn nhiều hạn chế, khiến cho họ từng bước mất thị phần.
Tuy nhiên, trong bối cảnh "bão tức", Toyota Trung Quốc đã nhanh chóng lên tiếng khẳng định rằng các mẫu xe Toyota và Lexus được bán tại thị trường Trung Quốc "không liên quan đến vụ việc", đồng thời nhấn mạnh rằng các thử nghiệm chứng nhận đều "được thực hiện theo luật pháp và quy định của Trung Quốc dưới sự giám sát, hướng dẫn của cơ quan quản lý Trung Quốc". Trên một diễn biến khác, ông Masahiro Moro – Giám đốc điều hành Mazda – đã tỏ ra khiêm tốn khi chịu lỗi trước công chúng và khẳng định: "Khiến khách hàng sử dụng xe Mazda lo lắng, tôi cảm thấy có lỗi... Tôi nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình với tư cách là người điều hành".
Những lần cúi đầu xin lỗi
Ngày 3/6, trong cuộc họp báo tại Nhật Bản, Chủ tịch Toyota - ông Akio Toyoda đã thừa nhận rằng có những vấn đề bất thường trong quá trình kiểm tra an toàn. "Chúng tôi không phải là một công ty hoàn hảo. Nhưng nếu chúng tôi phát hiện bất kỳ lỗi nào, chúng tôi sẽ dừng lại và cố gắng khắc phục", ông Toyoda nói.
Trong cuộc họp báo, Chủ tịch Toyota Motor Corp. Akio Toyoda đã tỏ ra rất thành khẩn khi gửi lời xin lỗi. Hình ảnh được chụp bởi Getty Images.
Vào ngày 3/6, các nhà lãnh đạo của Honda đã lên tiếng xin lỗi vì đã thực hiện kiểm tra không đúng quy trình. Giám đốc điều hành Toshihiro Mibe cho biết: "Chúng tôi đánh giá cao vấn đề này một cách nghiêm túc. Chúng tôi xin lỗi sâu sắc”, ông nói và cúi đầu xin lỗi, tờ Japan Times đưa tin.
Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Honda Motor Toshihiro Mibe (trái) thể hiện sự tôn trọng bằng cách cúi đầu trong cuộc họp báo tại Tokyo vào ngày 3/6.
Trong cuối tháng 12 năm ngoái, tại cuộc họp báo tại Tokyo, các tổng giám đốc của Toyota Motor và công ty con Daihatsu Motor đã xin lỗi về vấn đề gian lận trong quá trình kiểm tra an toàn của các xe. "Đội ngũ lãnh đạo của Daihatsu sẽ chịu trách nhiệm đầy đủ về vấn đề này" - Chủ tịch Daihatsu Soichiro Okudaira nói trong cuộc họp báo.
Ban lãnh đạo của Toyota và Daihatsu đã lên tiếng xin lỗi sau khi scandal liên quan đến Daihatsu bị phơi bày.
Trong năm 2018, công ty sản xuất xe Nhật Bản Nissan đã công khai thừa nhận việc gian lận kết quả thử nghiệm khí thải và hiệu suất tiết kiệm nhiên liệu đối với 19 mẫu xe đang được bán trên thị trường trong nước. "Chúng tôi hoàn toàn hiểu và xin chân thành xin lỗi về tình hình này", một đại diện của Nissan đã tuyên bố trong một thông cáo.
Trước khi bị Nissan mua lại vào năm 2016, Mitsubishi đã phải đối mặt với vụ bê bối gian lận mức tiêu hao nhiên liệu. Sự việc đã khiến Mitsubishi rơi vào khủng hoảng, phải chịu tổn thất lớn từ việc triệu hồi xe và bồi thường cho khách hàng lên đến hàng tỷ USD. Ông thừa nhận rằng hãng đã gian lận trong các bài kiểm tra hiệu suất nhiên liệu trên hầu hết các mẫu xe hãng bán ra trong khoảng 25 năm, từ năm 1991. Trong cuộc họp báo, các lãnh đạo của Mitsubishi đã tỏ ra cúi gập xin lỗi về vụ gian lận và chia sẻ: “Chúng tôi xin lỗi sâu sắc đến tất cả khách hàng và các bên liên quan của chúng tôi về vấn đề này”.
Trong cuộc họp báo, các nhân vật đứng đầu tại Mitsubishi đã đưa ra lời xin lỗi. Ảnh: Reuters
Trong năm 2017, việc phá sản của Takata - công ty sản xuất túi khí lớn nhất tại Nhật Bản làm đảo lộn ngành công nghiệp ôtô của đất nước này. Không chỉ thế, Kobe Steel, nhà cung cấp thép cho các hãng xe nổi tiếng như Toyota, Honda, Nissan, Mazda cũng đã thừa nhận việc gian lận chất lượng thép vào tháng 10/2017.
Thương hiệu Subaru cũng bị liên quan đến scandal về chất lượng ôtô tại Nhật Bản. Hãng xe nổi tiếng với động cơ Boxer đã thừa nhận việc gian lận về mức khí thải và tiết kiệm nhiên liệu vào đầu năm 2018.
Các vụ bê bối gần đây đã gây tác động mạnh mẽ vào vị thế thống trị của ô tô Nhật Bản trên thị trường toàn cầu, đặc biệt khi các nhãn hiệu ô tô châu Âu và Trung Quốc ngày càng phát triển mạnh. Đồng thời, những sự cố này cũng làm hao tổn hình ảnh về chất lượng trong ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản - một trụ cột quan trọng trong ngành sản xuất của đất nước này.
