Trong giai đoạn đỉnh điểm cách đây 10 năm, sàn giao dịch Mt. Gox đã xử lý hơn 70% lượng giao dịch Bitcoin và các loại tiền số khác. Tuy nhiên, vào tháng 2/2014, Mt. Gox đã thông báo đóng cửa với lí do đã mất 750.000 Bitcoin của khách hàng và 100.000 Bitcoin của công ty, tức là tương đương với 500 triệu USD lúc bấy giờ và 46,5 tỷ USD hiện nay.
Sau khoảng một thập kỷ đấu tranh, vào tháng 1/2021, công ty CoinLab đã đạt thỏa thuận với Nobuaki Kobayashi, người được ủy thác xử lý vụ phá sản của Mt. Gox, để hoàn trả tiền cho người dùng. Người này được cho là giữ 142.000 Bitcoin, tương đương 8 tỷ USD. Dự kiến thời gian trả lại là vào tháng 10/2024, tuy nhiên quá trình này đang diễn ra sớm hơn.
Vào sáng ngày 5/7, Mt. Gox đã chuyển 47.228 Bitcoin, tương đương 2,6 tỷ USD, từ ví lạnh sang một ví mới để bắt đầu quá trình hoàn trả cho 20.000 người dùng, chấm dứt thời gian chờ đợi kéo dài suốt một thập kỷ. Tuy nhiên, thông tin về việc này đã khiến cho một đợt bán tháo xảy ra trong tuần qua. Giá của Bitcoin đã giảm từ mức 63.000 USD mỗi đồng ở đầu tháng 7 xuống còn khoảng 53.000 USD và hiện đang ở mức 55.000 USD.
John Glover, Giám đốc đầu tư của công ty cho vay tiền số Ledn, cho biết: "Đa số những người đang sở hữu tài sản bị kẹt trong vụ phá sản Mt. Gox đều sẽ chọn rút tiền mặt sau khi nhận lại Bitcoin và rời khỏi thị trường".
Theo James Butterfill, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại CoinShares, việc bán tháo không tránh khỏi sau tin vui của nạn nhân Mt. Gox đã khiến thị trường tiền số, mà đã nhạy cảm, tiếp tục tạo ra tâm lý lo lắng là điều dễ hiểu.
Từ tháng trước, các chuyên gia tại JP Morgan cũng dự đoán rằng những người được Mt.Gox đền bù sẽ nhanh chóng bán Bitcoin để kiếm lời, nhưng biến động sớm kết thúc vào tháng 7. Tương tự, Lennix Lai, Giám đốc thương mại của sàn giao dịch OKX, cho rằng tình trạng bán tháo liên quan đến Mt. Gox chỉ là rủi ro ngắn hạn. "Các chủ nợ của Mt. Gox chủ yếu là những người yêu thích Bitcoin từ lâu, ít có khả năng bán hết Bitcoin ngay lập tức", ông nói.
Theo Butterfill, thị trường cũng có đủ khả năng thanh khoản trong trường hợp Bitcoin bị bán ra. "Khối lượng giao dịch Bitcoin hàng ngày trên các sàn hàng đầu đang hơn 8,7 tỷ USD, nghĩa là thị trường hoàn toàn có khả năng hấp thụ áp lực bán", ông nhận định.
Vì vậy, JPMorgan dự đoán rằng giá Bitcoin sẽ giảm đáng kể vào tháng 7, nhưng sẽ bắt đầu phục hồi từ tháng 8.
Dư âm vụ hack hơn 10 năm trước
Vào cuối năm 2006, nhà lập trình Jed McCaleb đã nảy ra ý tưởng xây dựng một trang web cho cộng đồng người chơi game Magic: The Gathering Online để họ có thể trao đổi lá bài. Đến tháng 1/2017, ông đã mua tên miền mtgox.com, nhưng sau đó ông đã chuyển sang dự án khác vì ông cảm thấy rằng "không đáng dành thời gian cho nó".
Năm 2010, khi đọc về Bitcoin, McCaleb nhận thấy cộng đồng cần một sàn giao dịch. Vào tháng 7 cùng năm, ông giới thiệu sàn giao dịch và chọn tên miền mtgox.com làm tên miền phụ. Đến tháng 3/2011, ông đã bán trang web cho Mark Karpelès, một nhà phát triển người Pháp đang sinh sống tại Nhật Bản.
Mark Karpelès là người đã từng giữ vị trí Giám đốc điều hành của sàn giao dịch Mt. Gox. Ảnh: Japan Times
Karpelès đã đưa Mt. Gox lên đến đỉnh cao, xử lý hàng triệu giao dịch tiền số vào thời điểm đó. Tuy nhiên, một cuộc tấn công mạng đã xảy ra, nhắm vào trang web mà vốn được xây dựng với mức độ bảo mật yếu và dẫn đến việc hàng trăm nghìn Bitcoin bị "khai thác".
Theo BitBO, việc phá sản xảy ra vào tháng 2/2014, tuy nhiên Mt. Gox đã bị tấn công từ vài năm trước. Vào ngày 13/6/2011, sàn giao dịch thông báo rằng 25.000 Bitcoin từ 478 tài khoản đã bị hack. Sau đó, sau sáu ngày, công ty gặp sự cố thứ hai khi hacker chiếm quyền kiểm soát một máy tính của Mt. Gox và đưa giá của Bitcoin xuống chỉ còn 1 cent. Kẻ gian đã mua 2.000 Bitcoin với giá này và chuyển đi trước khi bị phát hiện. Vài phút sau, giá của Bitcoin trở lại mức cũ. Công ty khẳng định rằng họ vẫn "kiểm soát được tình hình" bằng cách chuyển 424.242 Bitcoin từ ví lạnh sang ví nóng của sàn.
Trong tháng 10 năm 2011, Mt. Gox tiếp tục ghi nhận 20 giao dịch được xem là "không hợp lệ", dẫn đến việc chuyển tổng cộng 2.609 Bitcoin đến các ví không xác định và không có khóa riêng.
Sau những vụ tấn công và lỗ hổng được phát hiện, Mt. Gox đã cải thiện hệ thống bảo mật của mình. Tuy nhiên, sau cuộc điều tra, đã phát hiện rằng từ năm 2011, khóa riêng của Mt. Gox không được mã hóa, dẫn đến việc mất 650 Bitcoin mà vẫn chưa rõ liệu khóa đã bị "lấy đi thông qua vụ tấn công hay bằng cách nào đó khác".
Trong vài năm tiếp theo, các hacker tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công vào Mt. Gox để rút ruột Bitcoin từ sàn giao dịch mà không bị phát hiện. Đến năm 2013, trong khi công ty đang thụ hưởng sự thành công lớn, họ đã mất hầu hết số lượng Bitcoin của mình. "Điều đáng ngạc nhiên là họ hầu như không hề biết gì, mặc dù đã mất khả năng thanh toán gần hai năm trước khi sự việc được tiết lộ vào năm 2014", một chuyên gia nói với BitBO.
Investor Pedia đã trích dẫn những lời của cựu nhân viên cho biết trước khi bị tấn công, nhiều thành viên của Mt. Gox đã phê phán về việc quản lý yếu kém, thiếu tổ chức, nhưng không được ghi nhận. Một nhà phát triển ẩn danh cho biết công ty thậm chí không sử dụng phần mềm kiểm soát phiên bản, dùng để ngăn đồng nghiệp ghi đè lên công việc của người khác nếu cùng thao tác trên cùng tệp.
Giao diện của sàn giao dịch Mt. Gox khi đang hoạt động. Hình ảnh: Blockonomi.
Theo bản tin của tòa án Mỹ được công bố vào tháng 6/2023, kẻ tấn công đã được xác định là Alexander Verner và Alexey Bilyuchenko cùng một số đồng phạm khác. Vào năm 2011, Verner và Bilyuchenko đã tiến hành truy cập vào cơ sở dữ liệu giao dịch và thông tin người dùng của Mt. Gox. Từ đó đến năm 2014, họ đã chuyển hơn 647.000 Bitcoin từ ví Mt. Gox, một phần đã được chuyển đến sàn giao dịch BTC-e, một sàn bị FBI đóng cửa vào năm 2017. Phần còn lại được chuyển đến các ví sàn khác như TradeHill, BitInstant.
Sau khi Mt. Gox công bố phá sản do bị hack trong thời gian dài, giá của Bitcoin đã rơi từ 1.000 USD mỗi đồng xuống còn 600 USD mỗi đồng. Đến tháng 3/2017, khi quay trở lại mức giá ban đầu, tiền số này thậm chí đã xuống còn 200 USD mỗi đồng, tạo ra một "mùa đông tiền số" kéo dài khoảng ba năm.
