Trên mạng xã hội xuất hiện ngày càng nhiều hình ảnh, clip quay lén cảnh nhạy cảm. Nguy hiểm hơn, trên mạng Telegram, có hẳn những nhóm kết bạn chuyên đề về "quay lén" để chào bán hay tìm mua những clip "hot".
Thiết bị có độ bảo mật thấp
Gõ từ khóa liên quan trên Google, thật kinh hoàng khi có khoảng 32,6 triệu kết quả trả về, trong đó vô số đường liên kết dẫn tới những trang web cung cấp video được dán nhãn "quay lén". Trên mạng Facebook cũng đầy những hình ảnh và clip quay lén cảnh nhạy cảm của giới nữ.
Ngoài những cá nhân xấu dùng camera "trinh thám" hoặc cả smartphone để rình quay lén, còn có rất nhiều nguồn khác đến từ các camera trên thiết bị và camera giám sát an ninh có kết nối WiFi. Tuy nhiên, đây là các nguồn vô cùng nguy hiểm nhưng lại phổ biến, được sử dụng rộng rãi để phục vụ cho mục đích giám sát và quan sát từ xa.
Việc thừa nhận những ưu điểm của các thiết bị giám sát, an ninh là không thể phủ nhận, tuy nhiên, nếu không được sử dụng một cách cẩn thận và hiểu biết, chúng có thể trở thành "kẻ gián điệp" và bị lợi dụng bởi các tên xấu. Vì các thiết bị giám sát, an ninh cần kết nối với internet để theo dõi từ xa, đặc biệt là qua wifi, chúng dễ bị các tội phạm công nghệ hack và chiếm quyền sử dụng, đồng thời, chúng cũng thuộc nhóm thiết bị có độ bảo mật thấp, gây ra những mối nguy hiểm đáng kể.
Theo TelecomDaily, Việt Nam đứng trong top 10 quốc gia dẫn đầu về số lượng camera an ninh công cộng đang hoạt động. Những dự báo cho đến năm 2025 cho thấy rằng Việt Nam có khoảng 15 triệu camera công cộng. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng camera an ninh và giám sát cho doanh nghiệp và người dân có xu hướng tăng lên đến cả trăm triệu chiếc. Hiện nay, việc trang bị nhà thông minh (smarthome) đang trở thành một xu hướng ở Việt Nam cũng như trên toàn thế giới. Hệ thống này được trang bị các thiết bị thông minh, bao gồm cả camera an ninh để người dùng có thể điều khiển các thiết bị từ xa và kiểm soát chúng.
Theo Thống kê của Statista, thị trường nhà thông minh tại Việt Nam có doanh thu 239,93 triệu USD (năm 2022) và sẽ dự báo tăng lên 453,81 triệu USD vào năm 2026. Tốc độ tăng trưởng trong giai đoạn 2022-2026 đạt mức 17,28%. Số lượng nhà thông minh tại Việt Nam đang tăng nhanh mà không đồng nghĩa với việc bảo mật thông tin được đảm bảo.
Nên chỉ lắp camera trong những không gian công cộng trong nhà như phòng khách và các cửa ra vào. Ảnh: Hoàng Triều
Không gắn ở nơi riêng tư
Trong quá khứ, một số công ty công nghệ đã cài đặt hệ thống camera trên Smart TV của mình để sử dụng trong các cuộc gọi video call. Tuy nhiên, sau đó họ đã ngừng việc này sau khi xuất hiện thông tin về một số người dùng quên tắt camera, dẫn đến việc hình ảnh trong nhà được truyền đi đến người khác. Ngoài ra, cảnh báo cũng đã được đưa ra về nguy cơ bị các tội phạm công nghệ xâm nhập và chiếm quyền sử dụng camera trên Smart TV.
Người dùng máy tính xách tay đều được khuyến nghị nên sử dụng băng dính để che webcam khi không sử dụng để tránh lọt vào các cuộc gọi không mong muốn. Điều này dẫn đến việc nhiều hãng hiện đã trang bị tấm che vật lý cho camera trên máy tính xách tay. Chuyên gia cũng cảnh báo phụ huynh cần đặc biệt chú ý đến các máy tính bảng và điện thoại thông minh được cấp cho trẻ em vì chúng có nguy cơ tiết lộ thông tin khiến cả gia đình "lên sóng" mà không hay biết.
Phó Chủ tịch Hiệp hội An toàn Thông tin Việt Nam (VNISA) là ông Ngô Tuấn Anh nhận định rằng có hai dấu hiệu cho thấy camera an ninh có thể bị chiếm quyền sử dụng bởi kẻ khác. Đó là khi camera có tính năng thoại hai chiều thì có âm thanh lạ trộn vào và camera tự động quay về những góc không được người dùng thiết đặt. Các chuyên gia về camera giám sát và an ninh khuyên người dùng chỉ nên lắp đặt camera trong các không gian công cộng trong nhà như phòng khách và các cửa ra vào. Tuyệt đối không nên lắp camera trong các vị trí riêng tư như phòng ngủ, nhà tắm và nhà vệ sinh, kể cả ở ngoài trời.
Theo nghiên cứu của nhiều chuyên gia, nguy cơ tiết lộ thông tin vẫn tồn tại do chất lượng và nguồn gốc của thiết bị. Tại Việt Nam, khoảng 90% số lượng camera được sử dụng có xuất xứ từ nước ngoài, điều này đặt ra nguy cơ rủi ro cho việc dữ liệu thu được có thể bị chuyển đi vào máy chủ của các công ty nước ngoài.
Đừng ham của rẻ
Theo đại tá Phạm Văn Hiệu, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp An ninh - Bộ Công an, hầu hết các camera được nhập khẩu thông qua đường tiểu ngạch và có xuất xứ đa dạng, với giá cả khác nhau. Tuy nhiên, các camera giá rẻ thường không đảm bảo chất lượng và độ an ninh, bảo mật cho gia đình. Do đó, người dùng cần lựa chọn mức đầu tư phù hợp và chọn mua các thiết bị từ các thương hiệu lớn có uy tín hoặc từ các nhà phân phối đáng tin cậy. Nếu trang bị hệ thống camera an ninh gia đình, nên sử dụng các thiết bị cùng thương hiệu để tránh rủi ro bị lộ thông tin và dữ liệu.
