CÔNG NGHỆ

Theo thông tin từ trang Energynews, siêu đập thủy điện Rogun tại Tajikistan (quốc gia giáp biên với Trung Quốc) đã được xây dựng trong nhiều thập kỷ và dự kiến sẽ đưa vào hoạt động máy phát điện thứ ba, đồng thời cũng là máy phát cuối cùng, vào cuối năm 2025.

Rogun, tọa lạc ở thượng nguồn sông Vakhsh trong dãy núi Pamir, dự kiến sẽ là đập cao nhất trên thế giới với độ cao đỉnh đập đạt 1.300 mét so với mực nước biển, đánh bại kỷ lục trước đó của đập Nurek cũng tại Tajikistan (300 mét). Với chiều cao 335 mét, Rogun sẽ trở thành đập cao nhất toàn cầu, gấp đôi độ cao của siêu đập Tam Hiệp tại Trung Quốc (185 mét). Tổng chi phí cho dự án này ước tính lên đến 9,4 tỷ USD.

Rogun đã đưa vào hoạt động hai turbine, mỗi turbine có công suất 600 MW. Công trình thủy điện này góp phần giảm thiểu tình trạng thiếu điện trong mùa đông cho Tajikistan và cho phép một phần điện năng được xuất khẩu sang các nước lân cận. Khi hoàn tất, với tổng cộng sáu turbine, mỗi turbine cũng đạt công suất 600 MW, Rogun sẽ đạt tổng công suất lắp đặt lên tới 3.600 MW, tương đương với ba nhà máy điện hạt nhân, và trở thành nhà máy thủy điện mạnh mẽ nhất ở khu vực Trung Á.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Tajikistan sở hữu khả năng sản xuất điện lên đến 527 terawatt giờ, nhưng hiện tại chỉ được khai thác khoảng 4% công suất. Khi dự án này được triển khai và hoạt động, tổng công suất điện của toàn bộ hệ thống điện quốc gia sẽ tăng hơn 50% so với mức hiện tại.

Sự mở rộng công suất điện này sẽ mang lại những ảnh hưởng kinh tế tích cực cho toàn bộ Tajikistan. Quốc gia này cần nguồn năng lượng để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp đang tăng trưởng mạnh mẽ. Việc nâng cao công suất dư thừa từ hệ thống thủy điện đồng nghĩa với việc Tajikistan có khả năng xuất khẩu điện và tạo ra nguồn thu nhập mới.

Với nguồn tài nguyên thủy điện phong phú, Tajikistan có khả năng trở thành một trong những nhà sản xuất năng lượng hàng đầu trong tương lai, qua đó thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của đất nước. Dù rằng dự án Rogun đang phải đối mặt với không ít vấn đề về chi phí, nhưng những lợi ích mà nó hứa hẹn đem lại cho quốc gia này vẫn lớn hơn rất nhiều so với những khó khăn hiện tại.

Đây là một dự án quy mô lớn, do đó cần áp dụng nhiều công nghệ hiện đại. Theo thông tin từ trang Power Technology, đập Rogun được xây dựng bằng đá đổ có lớp lõi đất sét và sử dụng công nghệ bê tông đầm lăn (RCC) để tạo ra tấm đệm bê tông, được phân chia thành tám khối với tổng khối lượng lên tới 290.000 mét khối RCC.

Song song với đó, hệ thống băng tải tự động được khai thác một cách tối ưu. Hệ thống này bảo đảm việc vận chuyển các vật liệu xây dựng một cách nhanh chóng và hiệu quả. Nó được đặt ở bên trái của khu vực hạ lưu của đập, với chiều dài đạt 650 mét và có khả năng vận chuyển lên đến 3.000 tấn mỗi giờ.

Các hệ thống giám sát thông minh và tự động hóa cũng để lại dấu ấn quan trọng. Những hệ thống hiện đại này được áp dụng nhằm đảm bảo tính toàn vẹn của cấu trúc cùng với hiệu quả trong quá trình thi công. Bên cạnh đó, công nghệ bảo vệ môi trường tiên tiến cũng được triển khai.