Vào tháng 1 năm 2022, một sự kiện thiên nhiên đáng chú ý đã diễn ra khi núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai, nằm dưới đáy biển ở quần đảo Tonga, có sự phun trào mạnh mẽ. Vụ nổ này được ghi nhận là mạnh nhất từ trước đến nay, gây ra những rung chấn mạnh mẽ trong khu vực Nam Thái Bình Dương. Cụ thể, vào ngày 15 tháng 1, hoạt động phun trào của ngọn núi lửa đã diễn ra hết sức dữ dội, hình thành một cột khói và tro bụi lớn, thu hút sự chú ý của toàn thế giới.
Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện rằng hai trạm giám sát địa chấn, nằm cách xa nhau, đã phát hiện được đợt sóng địa chấn diễn ra khoảng 15 phút trước khi vụ phun trào bắt đầu. Điều này không chỉ mang lại thông tin quan trọng về hoạt động địa chất mà còn mở ra những cơ hội mới trong việc nghiên cứu và dự đoán các hiện tượng tự nhiên.
Gần đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một hiện tượng thú vị, được coi là dấu hiệu tiền thân của động đất. Đợt sóng này xuất phát từ sự sụp đổ ở lớp vỏ đại dương ngay dưới miệng núi lửa. Vết nứt mới hình thành cho phép nước biển và magma đột ngột xâm nhập vào khu vực giữa đáy biển và khoang magma ngầm. Điều này đã tạo ra một vụ phun trào vô cùng mạnh mẽ, làm dấy lên những câu hỏi về những gì đang xảy ra dưới lòng đại dương. Các nhà khoa học đang tiến hành nghiên cứu để hiểu rõ hơn về hiện tượng kỳ bí này và ảnh hưởng của nó đến môi trường xung quanh.
Mới đây, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận sự xuất hiện của sóng Rayleigh, dạng sóng âm di chuyển trên bề mặt vật chất rắn, tại khoảng cách lên tới 750 km. Phát hiện này diễn ra trước khi vụ phun trào chính bắt đầu, mở ra nhiều khả năng mới trong việc theo dõi và dự đoán các hoạt động địa chấn.
Mie Ichihara, một nhà nghiên cứu núi lửa tại Đại học Tokyo, đã nhấn mạnh rằng việc cảnh báo sớm đóng vai trò quyết định trong việc giảm thiểu thiệt hại do thảm họa tự nhiên. Ông cho rằng điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh núi lửa có khả năng gây ra sóng thần, đe dọa đến tính mạng và tài sản của con người. Sự chú trọng đến các hệ thống cảnh báo kịp thời có thể giúp cộng đồng sẵn sàng ứng phó và giảm thiểu tối đa những rủi ro.
Vụ phun trào này đã ghi nhận Chỉ số nổ núi lửa (VEI) ít nhất đạt mức VEI-5. Điều này đồng nghĩa với việc nó tương đương với những sự kiện phun trào lịch sử nổi tiếng như vụ phun trào của Núi Vesuvius vào ngày 24 tháng 8 năm 79 sau Công nguyên, và sự kiện xảy ra tại Núi St. Helens vào năm 1980. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một chương mới trong lịch sử núi lửa mà còn thu hút sự chú ý của giới nghiên cứu và cộng đồng toàn cầu.
Vụ phun trào diễn ra vào ngày 15 tháng 1 năm 2022 đã đánh dấu một bước ngoặt cực kỳ quan trọng trong lịch sử thiên nhiên. Sự kiện này không chỉ phá vỡ các kỷ lục trước đó mà còn phóng ra một lượng hơi nước khổng lồ vào tầng bình lưu, gây ra những cơn bão sét kỳ diệu mà chưa từng thấy trước đây cùng với những đợt sóng thần lớn. Tính toán cho thấy khoảng 10 km³ vật liệu núi lửa được giải phóng, kèm theo 146 triệu tấn hơi nước, tương đương với khả năng lấp đầy 58.000 bể bơi Olympic. Thông tin này được ghi nhận bởi Science Alert, khẳng định sức mạnh thiên nhiên đầy ấn tượng của vụ phun trào.
Một sự kiện kết thúc ngoạn mục đã xảy ra khi một vụ phun trào đã đưa 146 triệu tấn hơi nước vào tầng bình lưu. Con số này tương đương với sức chứa của 58.000 bể bơi Olympic. Đây thực sự là một hiện tượng thiên nhiên ấn tượng đáng chú ý.
Hunga Tonga-Hunga Ha'apai, một hòn đảo nằm tách biệt khỏi các khu dân cư, đã chứng kiến một vụ phun trào mạnh mẽ. Sự kiện này không chỉ tạo ra sóng thần lớn mà còn để lại hậu quả đau thương với ít nhất bốn người thiệt mạng ở Tonga và hai người ở Peru. Các nhà nghiên cứu hiện đang đưa ra cảnh báo về khả năng xảy ra các vụ phun trào tiếp theo, với nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng hơn. Hãy theo dõi những diễn biến tiếp theo trong sự kiện này để trang bị cho mình những thông tin cần thiết.
Nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng dữ liệu địa chấn từ sóng Rayleigh vào ngày 15/1 có khả năng báo trước một vụ phun trào núi lửa. Takuro Horiuchi, người dẫn đầu nghiên cứu, nhấn mạnh rằng các tín hiệu địa chấn kiểu này thường rất khó phát hiện và chỉ được ghi nhận trong khu vực gần núi lửa. Tuy nhiên, trong trường hợp này, sóng Rayleigh đã lan tỏa xa hơn, điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của sự kiện địa chấn này.
Các nhà nghiên cứu đang kỳ vọng những phát hiện mới này sẽ nâng cao khả năng dự đoán các vụ phun trào núi lửa trong tương lai, từ đó bảo vệ tính mạng của nhiều người. Việc phát hiện sóng Rayleigh thông qua thiết bị từ xa có thể trở thành bước đột phá trong công tác cảnh báo khẩn cấp trước những thảm họa nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện hệ thống cảnh báo.
