Ở Shaji, một khu vực nằm ở phía đông Trung Quốc, có những nhà máy đặt tại đường Ali và Đại lộ Jack Ma, chuyên sản xuất tủ và bàn cà phê. Các con đường này được đặt tên để tưởng nhớ và tri ân nhà sáng lập Alibaba và Jack Ma, vì công ty của ông đã giúp biến một thị trấn nông nghiệp thành một cộng đồng thành công của các nhà buôn online trong suốt hai thập kỷ vừa qua.
Tuy nhiên, hiện tại, các nhà máy cho biết rằng các nền tảng của Jack Ma không đảm bảo doanh số bán hàng cho họ nữa. Họ đang bắt đầu đưa sản phẩm lên các nền tảng trực tuyến cạnh tranh của Alibaba như Pinduoduo, JD.com và Douyin của ByteDance để tiếp tục tồn tại.
"Trong bối cảnh thị trường, tôi phải tìm đến Pinduoduo, nếu không, chúng tôi sẽ bị loại khỏi cuộc chơi", theo lời của Zuo Jian - người đang quản lý 5 nhà máy tại Shaji. "Các nhà kinh doanh đang rời bỏ Alibaba và khách hàng cũng vậy".
Hàng chục nhà buôn cho biết thói quen mua sắm của người tiêu dùng Trung Quốc đã thay đổi do việc mua hàng trên nhiều nền tảng trở thành xu hướng phổ biến, buộc họ phải thích nghi và mở rộng các cửa hàng trực tuyến ở các địa điểm khác.
Sự đa dạng hóa kênh bán hàng cho thấy những thách thức mà Alibaba đang đối mặt. Công ty này hiện đang có ý định tái cấu trúc to lớn trong khi họ vẫn đang nỗ lực làm sống lại hoạt động kinh doanh thương mại điện tử chính.
Tình hình hiện nay được cho là hoàn toàn khác biệt so với những gì đã diễn ra ở Shaji trong những năm đầu. Khi đó, các nền tảng của Alibaba là lựa chọn duy nhất cho người bán. Shaji thậm chí đã trở thành một hình mẫu nổi tiếng tại Trung Quốc, được biết đến với biệt danh "làng Taobao" để nói về sự phát triển nhanh chóng của hoạt động kinh doanh trực tuyến nhờ Alibaba.
Theo Alibaba, có tổng cộng 7.780 làng Taobao đã xuất hiện trên khắp Trung Quốc. Nhiều trong số chúng đã bắt đầu tại Shaji với chỉ một vài nhà buôn. Sau khi thành công, họ đã thu hút sự tham gia của hàng xóm, anh em họ hàng. Dần dần, những cánh đồng đã trở thành các nhà máy.
Người bán hàng trực tuyến đóng vai trò quan trọng trong mọi nền tảng thương mại điện tử. Đối với Alibaba, các thương gia thường chi tiền để sản phẩm của họ được quảng cáo mạnh mẽ trên các trang web Taobao và Tmall. Ngoài ra, họ cũng phải trả tiền hoa hồng cho các nền tảng mỗi khi có giao dịch thành công - điều này đóng góp đáng kể vào lợi nhuận của công ty thương mại điện tử này.
Tuy nhiên, tài khoản của Alibaba cho thấy doanh thu của họ đã giảm 4% so với mức cao nhất vào năm 2021. Các chuyên gia tại nhóm nghiên cứu Bernstein ước tính rằng thị phần của Alibaba trong thị trường thương mại điện tử Trung Quốc đã giảm từ 68% vào năm 2019 xuống còn 42% vào năm 2023. "Các sáng kiến mà họ đã thực hiện cho đến nay vẫn chưa đủ để ngăn chặn sự giảm thị phần", nhấn mạnh chuyên gia Robin Chu của Bernstein.
Eddie Wu, CEO của Alibaba, đã tiếp quản quyền kiểm soát Taobao và Tmall vào tháng 12. Trong tuần trước, ông thông báo với các nhà đầu tư rằng công ty đang tập trung vào việc cải thiện hoạt động thương mại để tăng cường trải nghiệm người dùng và mở rộng danh mục sản phẩm được bán trực tiếp từ các nhà máy.
Wu cũng đang phối hợp việc tái cấu trúc rộng rãi hơn của Alibaba trong nỗ lực chống lại sự cạnh tranh từ các đối thủ. Vào tháng 11 năm ngoái, Pinduoduo, một công ty con của PDD Holdings, đã nhanh chóng vượt qua Alibaba để trở thành nền tảng thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc theo giá trị thị trường.
Trở lại với Zuo, một nhà buôn tại Shaji được đề cập đến ở phần đầu bài viết. Anh ta cho biết khoảng 60% doanh số bán hàng của mình hiện đến từ Pinduoduo, Alibaba và JD.com, các nhà cung cấp này đều đóng góp mức doanh số bằng nhau, trong khi Douyin đóng góp ít nhất.
Sau khi bắt đầu kinh doanh trên Alibaba vào năm 2015, tôi đã gia nhập nền tảng Pinduoduo ba năm sau đó. Nhân viên của Pinduoduo đã đưa tôi đến trụ sở chính tại Thượng Hải để tham gia các buổi họp về chiến lược và đôi khi họ cũng tư vấn về những loại sản phẩm cần có nguồn cung lớn hơn.
Sự hỗ trợ trực tiếp và cách tiếp cận không can thiệp của Alibaba là hai điều hoàn toàn trái ngược nhau. "Người Ali không quan tâm đến chúng tôi chút nào", Zuo nói. "Bây giờ họ đã bắt đầu đến đây, nhưng họ có thể mang lại điều gì cho chúng tôi khi mà họ không có người mua hàng".
Tuy vậy, Zuo đã cho biết rằng anh chỉ coi khối lượng doanh số bán hàng trên Pinduoduo là đủ để duy trì hoạt động hiệu quả của các nhà máy của mình, trong khi lợi nhuận của anh đến từ việc bán các mặt hàng có lợi nhuận cao hơn trên Taobao và JD.com. Anh nói: "Chúng tôi không thể tin tưởng vào bất kỳ nền tảng duy nhất nào, chúng tôi cần phải đa dạng hóa".
Pinduoduo, một nền tảng nổi tiếng với giá cả cạnh tranh, đã tăng tốc đáng kể khi nền kinh tế Trung Quốc đang trì trệ. Các nhà máy tại Shaji cho biết người dùng trên nền tảng này tập trung chủ yếu vào mức giá thấp. "Pinduoduo có lượng người sử dụng đông đảo nên chúng tôi không cần phải chi nhiều tiền cho quảng cáo", một chủ xưởng sản xuất bàn cà phê và tủ đựng quần áo cho biết. Cô ấy cũng nói rằng doanh số bán hàng của cô ấy hiện được chia đều giữa Pinduoduo và Alibaba.
Trả lời yêu cầu bình luận từ Financial Times, Taobao và Tmall xác nhận rằng cả hai nền tảng này cùng nhau tạo thành dịch vụ thương mại điện tử lớn nhất tại Trung Quốc, tính theo tổng giá trị hàng hóa. Ngoài ra, trong năm vừa qua, cả Taobao và Tmall đã tăng số lượng người bán, số lượng giao dịch với người mua và khối lượng đặt hàng, mặc dù không cung cấp thông tin chi tiết.
Giáo sư Luo Zhendong, người hiện đang giảng dạy tại Đại học Nam Kinh và đã xuất bản một số cuốn sách về các "làng Taobao", cho biết thuật ngữ này đã không còn chính xác như trước đây. Ông nhấn mạnh rằng: "Một số lượng lớn các làng Taobao hiện nay không chỉ chủ yếu sử dụng Taobao nữa. Thực tế, chúng đã trở thành những cộng đồng thương mại điện tử".
Theo ông, sau khi đại dịch kết thúc, mọi người sẽ có xu hướng giảm chi tiêu. Việc Pinduoduo làm tốt là điều bình thường.
Tuy nhiên, một số chủ nhà máy tại Shaji đã lên tiếng phản đối việc kinh doanh trên Pinduoduo. Li Su, một nhà sản xuất tủ nhôm, cho rằng sản phẩm của anh chất lượng cao hơn và ông cho biết người mua hàng trên Pinduoduo quá quan tâm đến việc tiết kiệm, không thể mua được sản phẩm của ông.
"Taobao và Tmall đang ghi nhận mức truy cập giảm đi, điều này là chính xác, tuy nhiên, đó vẫn là nơi thu hút lượng khách hàng tốt nhất", anh nói.
Một chủ nhà máy trẻ tuổi đang quản lý khoảng 60 công nhân tham gia quá trình lắp ráp gương đã chia sẻ rằng anh đã từ bỏ công việc kinh doanh trên Pinduoduo vào năm trước do không thể thu được lợi nhuận.
Anh nói rằng lượng truy cập vào Alibaba đang chắc chắn giảm, và anh lưu ý rằng trong năm tới, anh sẽ tập trung vào việc tăng doanh số bán hàng trên JD.com và ở nước ngoài. "Bạn không thể tin tưởng vào bất kỳ nền tảng nào, tất cả chúng đều không đáng tin cậy", anh nói và từ chối tiết lộ tên nền tảng nào.
Theo Zeng Yiwu, một phó giáo sư tại Đại học Sư phạm Hàng Châu, thị trường nông thôn của Alibaba đã chịu ảnh hưởng nghiêm trọng do sự xuất hiện mạnh mẽ của các nền tảng thương mại điện tử khác.
Ông nói rằng người mua hàng và người bán ở các thành phố nhỏ và khu vực nông thôn không bị hạn chế trên các nền tảng của Alibaba như trước đây một thập kỷ.
Alibaba cần xây dựng một kế hoạch chiến lược đáng tin cậy để đối phó với sự đối đầu khốc liệt giữa các nền tảng lớn.
Theo: Financial Times
