Một nghiên cứu khoa học gần đây đã chỉ ra rằng trận lở đất kết hợp với siêu sóng thần tại Greenland vào tháng 9 năm 2023 đã gây ra sự chấn động đáng kể cho toàn bộ hành tinh. Sự kiện này được xác định là một hệ quả nghiêm trọng từ cuộc khủng hoảng khí hậu, kéo dài suốt chín ngày và cho thấy những tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu đối với môi trường trái đất.
Sự kiện địa chấn gần đây đã thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu khắp thế giới. Mặc dù các cảm biến động đất đã ghi nhận hiện tượng này, ban đầu không ai có thể xác định nguyên nhân. Sau nhiều phân tích sâu sắc, các chuyên gia đưa ra kết luận rằng hiện tượng này liên quan mật thiết đến cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu. Nhiệt độ tăng cao nhanh chóng đang gây ra các vụ lở đất ở những khu vực từng được coi là an toàn, báo động về những ảnh hưởng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu trên quy mô toàn cầu.
Vào ngày 16 tháng 9 năm 2023, một sự kiện thiên nhiên ấn tượng đã xảy ra tại khu vực fjord Dickson, phía đông Greenland. Đỉnh núi cao 1.200 mét đã sụp đổ do dòng sông băng bên dưới không còn khả năng hỗ trợ các vách đá. Sự cố này đã tạo ra một con sóng khổng lồ cao tới 200 mét. Hệ quả là dòng nước trong vịnh hẹp đã trải qua những xáo trộn mạnh mẽ, truyền đi các sóng địa chấn đến khắp nơi trên thế giới suốt hơn một tuần. Sự kiện này không chỉ thu hút sự chú ý của các nhà khoa học mà còn khẳng định sức mạnh mãnh liệt của thiên nhiên.
Trận lở đất và sóng thần vừa xảy ra là sự kiện đầu tiên được ghi nhận tại phía đông Greenland. Khu vực Bắc Cực đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ hiện tượng nóng lên toàn cầu. Những sự kiện tương tự, dù có quy mô địa chấn nhỏ hơn, đã từng diễn ra tại các vùng như phía tây Greenland, Alaska, Canada, Na Uy và Chile.
Tiến sĩ Kristian Svennevig từ Cục Khảo sát Địa chất Đan Mạch và Greenland chia sẻ rằng khi nghiên cứu bắt đầu, nhiều người tỏ ra bối rối và không ai có thể lý giải được nguyên nhân gây ra tín hiệu đặc biệt này. Tín hiệu này kéo dài thời gian hơn và đơn giản hơn so với các tín hiệu động đất thông thường, thường chỉ diễn ra trong vài phút hoặc vài giờ. Do đó, nó đã được đặt tên là "USO", viết tắt của vật thể địa chấn không xác định.
Sự kiện thiên nhiên này đánh dấu một cột mốc quan trọng khi chúng ta chứng kiến vụ lở đất và sóng thần lớn đầu tiên được ghi nhận tại phía đông Greenland. Điều này không chỉ phản ánh sự thay đổi đáng kể của khu vực mà còn cho thấy sự gia tăng nguy cơ đối với các hiện tượng lở đất. Sự kiện này đã tàn phá một địa điểm sinh sống bỏ hoang của người Inuit, có lịch sử tồn tại ít nhất 200 năm. Thực tế này cho thấy rằng chưa từng có bất kỳ hiện tượng tương tự xảy ra trong suốt hai thế kỷ qua.
Tại một trạm nghiên cứu trên đảo Ella, nhiều túp lều đã bị tàn phá bởi một trận sóng thần. Trạm này có nguồn gốc từ hai thế kỷ trước, do các thợ săn và nhà thám hiểm thành lập. Hiện tại, nó đang được sử dụng bởi các nhà khoa học và quân đội Đan Mạch. Tuy nhiên, tại thời điểm thảm kịch xảy ra, khu trạm hoàn toàn vắng vẻ, điều này đã giúp ngăn chặn thiệt hại về người.
Vịnh hẹp này là một trong những tuyến đường phổ biến của tàu du lịch. Một sự cố đã xảy ra vào tháng 9 năm ngoái khi một tàu chở 200 hành khách bị mắc kẹt trong bùn tại Alpefjord, gần fjord Dickson. May mắn thay, con tàu đã được giải cứu chỉ hai ngày trước khi một cơn sóng thần dự kiến cao từ bốn đến sáu mét ập đến, giúp tránh được một thảm họa nghiêm trọng.
Svennevig chia sẻ rằng họ rất may mắn khi không ai bị thương trong sự việc vừa qua. Tuy nhiên, đội ngũ của họ đang phải đối mặt với những thách thức khoa học chưa từng có. Thực tế là hậu quả của một cơn sóng thần tác động đến tàu du lịch vẫn còn là điều chưa được hiểu rõ.
Tiến sĩ Stephen Hicks, một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu tại Đại học College London, đã chia sẻ những cảm xúc của mình khi lần đầu phát hiện ra tín hiệu địa chấn. Ông bày tỏ sự bối rối và ngạc nhiên trước hiện tượng này. “Chưa bao giờ tôi ghi nhận một sóng địa chấn kéo dài và lan rộng trên toàn cầu với tần số dao động đơn lẻ như vậy,” ông nói. Đây là một khám phá thú vị mở ra nhiều câu hỏi mới cho cộng đồng khoa học.
Tín hiệu vừa được phát hiện hoàn toàn khác biệt so với những rung động và âm thanh đa tần số do động đất gây ra. Để lý giải hiện tượng này, một đội ngũ 68 nhà khoa học từ 40 tổ chức đến từ 15 quốc gia đã cùng nhau hợp tác. Họ sử dụng dữ liệu địa chấn, tiến hành đo lường thực địa, phân tích hình ảnh vệ tinh và áp dụng mô phỏng máy tính chất lượng cao để nghiên cứu về sóng thần. Sự kết hợp này mở ra những hướng đi mới trong việc hiểu rõ hơn về hiện tượng tự nhiên kỳ thú này.
Một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Science đã chỉ ra rằng, vụ lở đất đã đổ xuống vịnh khoảng 25 triệu mét khối đá và băng, dẫn đến sự dịch chuyển của lớp địa chất ít nhất 2.200 mét. Hướng diễn ra vụ lở đất là vuông góc với chiều dài của vịnh, cùng với các bức tường dốc và các khúc quanh 90 độ. Các yếu tố này đã góp phần giữ lại phần lớn năng lượng từ trận lở đất trong vịnh, khiến cho hiện tượng này kéo dài hơn rất nhiều.
Sóng thần đã giảm xuống còn bảy mét chỉ sau vài phút, nhưng theo các nhà nghiên cứu, tác động của khối lượng nước khổng lồ này vẫn còn tồn tại. Những chấn động từ hiện tượng này tiếp tục lan tỏa và tạo ra sóng địa chấn trên toàn cầu trong suốt nhiều ngày tiếp theo.
Các nhà khoa học đã có một phát hiện đáng chú ý khi các cảm biến đo độ sâu nước được thiết lập tại vịnh này chỉ hai tuần trước khi xảy ra vụ lở đất. Svennevig chia sẻ: “Đó thực sự là một điều may mắn. Chúng tôi đang thám hiểm dưới dòng sông băng và các ngọn núi mà không biết rằng một thảm họa đang cận kề”. Sự chuẩn bị này đã giúp các chuyên gia kịp thời nắm bắt tình hình và đánh giá những nguy cơ tiềm ẩn.
Nguyên nhân của sự kiện địa chấn hiện đang được nghiên cứu kỹ lưỡng thông qua việc mô hình hóa sóng thần và so sánh với dữ liệu thực tế. Svennevig cho biết: “Mô hình của chúng tôi không chỉ dự đoán được chu kỳ dao động chính xác ở mức 90 giây mà còn chỉ ra chiều cao của sóng thần cũng như sự suy giảm mạnh mẽ của các sóng địa chấn.” Thông tin này đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về các hiện tượng tự nhiên, từ đó có thể đưa ra những biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.
Giáo sư Anne Mangeney, một chuyên gia nghiên cứu về hiện tượng sạt lở đất tại Viện Vật lý Địa cầu Paris, đã chia sẻ những nhận định thú vị về trận sóng thần kéo dài. Bà nhấn mạnh rằng sự kiện này đã đặt ra thách thức lớn đối với các mô hình truyền thống mà chúng ta thường dùng để dự đoán sự truyền bá của sóng thần trong khoảng thời gian ngắn. Điều này không chỉ mở ra những cơ hội mới trong việc nghiên cứu và phát triển các mô hình sóng thần mà còn định hình lại cách mà giới khoa học tiếp cận với hiện tượng tự nhiên đầy phức tạp này.
Các hiện tượng tương tự dự kiến sẽ gia tăng khi nhiệt độ Trái Đất tiếp tục leo thang. Theo chuyên gia Mangeney, điều đáng lưu ý là lần đầu tiên chúng ta có thể quan sát rõ ràng sự tác động của sự kiện này, do biến đổi khí hậu gây ra, đang tạo ra ảnh hưởng lớn đến toàn cầu.
