Một loại phân tích mới về dữ liệu từ thiết bị lập bản đồ cực quang hồng ngoại Jovian (JIRAM) trên tàu vũ trụ Juno của NASA đã hé lộ những "vòng nhiệt" bí ẩn phủ khắp mặt trăng Io của Sao Mộc - thế giới ngoài hành tinh "cuồng nộ" nhất Thái Dương hệ.
Trong hệ Mặt Trời của chúng ta, Io - mặt trăng lớn thứ tư của hệ - là địa điểm duy nhất ngoài Trái Đất có các ngọn núi lửa đang phun trào dung nham nóng.
Trên trái đất có hơn 400 ngọn núi lửa đang phun trào, được tạo ra và duy trì bởi sự tác động của nhiệt đới, sức hấp dẫn từ Mặt Trăng và các vệ tinh khổng lồ khác ở gần đó.
Mặc dù có nhiều giả thuyết về các loại núi lửa phun trào trên hành tinh ngoài trái đất này, nhưng dữ liệu hỗ trợ cho chúng lại rất ít.
Theo Tiến sĩ Alessandro Mura, một thành viên của nhóm nghiên cứu Juno, những thông tin mà tàu vũ trụ vừa ghi nhận là bằng chứng rõ ràng cho sự tồn tại của một cấu trúc quen thuộc trên Trái Đất: Hồ dung nham.
Theo TS Mura, tại vùng bề mặt của hành tinh Io mà chúng tôi có dữ liệu chi tiết nhất, khoảng 3% diện tích được phủ bởi một trong những hồ dung nham nóng chảy. Một miệng núi lửa lớn đã được hình thành do sự phun trào và sụp đổ của núi lửa.
Hình ảnh từ NASA cho thấy bề mặt của hành tinh Io có cấu trúc của các ngọn núi lửa đầy những vết nứt.
Dữ liệu mới không chỉ làm lộ rõ lượng chất dồi dào trên Io mà còn cho thấy cái nhìn tổng quan về những gì có thể đang xảy ra dưới lòng đất, bao gồm sự tuần hoàn của chất dung nham.
Ảnh hồng ngoại của một số hồ dung nham Io cho thấy một vòng dung nham mỏng ở biên, giữa lớp vỏ trung tâm bao phủ phần lớn hồ dung nham và thành hồ.
Theo Tiến sĩ Mura, việc các "vòng nhiệt" phổ biến có thể là biểu hiện của hoạt động núi lửa phổ biến nhất trên hành tinh Io, được cho là do sự dâng trào từ những hồ dung nham khổng lồ.
Lớp magma phải vỡ ra khỏi thành hồ, tạo thành vòng magma điển hình, thường thấy ở các hồ magma ở Hawaii, hòn đảo du lịch không chỉ nổi tiếng với các bãi biển cát trắng mà còn với công viên núi lửa đẹp mắt.
Dấu hiệu này một lần nữa khẳng định rằng hoạt động núi lửa trên Io có thể tương tự như trên Trái Đất đến mức độ nào.
Do đó, Io cũng được coi như một "phòng thí nghiệm" về quá khứ để con người hiểu rõ hơn về Trái Đất thời kỳ đầu, khi hoạt động núi lửa còn gay gắt và thường xuyên hơn rất nhiều so với hiện tại.
Các khám phá mới vừa được tiết lộ trên tạp chí khoa học Nature Communications.
Io và ba mặt trăng Galilean khác của Sao Mộc là Europa, Ganymede và Calisto được coi là các hành tinh ngoài hành tinh được nghiên cứu một cách tỉ mỉ bởi mỗi hành tinh đều có những đặc điểm độc đáo.
Europa được xem là một trong những địa điểm tiềm năng hàng đầu cho sự tồn tại của đời sống ngoài trái đất, trong khi Ganymede có kích thước lớn hơn cả Sao Thủy và có từ trường mạnh mẽ. Có tin đồn rằng Ganymede và Calisto cũng có khả năng tồn tại cuộc sống, dù thấp hơn so với Europa.
