Một hiện tượng thiên nhiên ấn tượng vừa được công nhận là tia sét "megaflash" kéo dài 829 km, nối từ đông Texas qua Oklahoma, Arkansas, Kansas và gần Kansas City, Missouri chỉ trong 7 giây. Kỷ lục này đã vượt qua mức 768 km trước đó. Dù tia sét này xảy ra vào ngày 22/10/2017, nhưng thời điểm đó không thể đo lường được toàn bộ chiều dài bằng cảm biến mặt đất. Mới đây, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Bulletin of the American Meteorological Society vào ngày 31/7 đã áp dụng dữ liệu từ vệ tinh địa tĩnh, giúp xác định chính xác chiều dài ấn tượng của tia sét này.
Các nhà nghiên cứu đã xác định tia sét megaflash phá kỷ lục bằng cách áp dụng phương pháp tính toán mới vào dữ liệu vệ tinh. Kỹ thuật này không chỉ tái đánh giá các thông tin trước đó mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về các hiện tượng sét. Nhờ đó, các nhà khoa học có thể nhận diện và phân tích từng tia sét megaflash xảy ra trong các cơn bão đã qua.
Tất cả các hiện tượng sét đều là những phóng điện tương tự như sốc tĩnh điện nhưng với quy mô lớn hơn nhiều. Trong cơn bão, hiện tượng va chạm giữa các hạt băng và nước xảy ra liên tục, tạo ra sự trao đổi electron và dẫn đến sự tích tụ điện tích. Khi sự tích tụ này đạt đến mức mà khí quyển không thể kìm nén, hiện tượng sét xuất hiện, phóng điện qua đám mây hoặc xuống mặt đất. Thông thường, sét tập trung trong phạm vi 16 km xung quanh cơn bão nơi nó hình thành. Nếu sét lan xa hơn 96 km, hiện tượng này được gọi là sét megaflash.
Michael Peterson, một nhà nghiên cứu hàng đầu tại Trung tâm Nghiên cứu Bão mạnh thuộc Viện Công nghệ Georgia, đã chia sẻ những phát hiện mới về hiện tượng sét megaflash. Theo ông, loại sét này thường xuất hiện ở khu vực yếu hơn bên rìa của hệ thống bão, chứ không phải tại lõi bão mạnh mà nhiều người thường hình dung. Điều thú vị là sét megaflash thường xảy ra sau khi cơn bão đã di chuyển đi xa.
Theo mô hình bão tố năm 2017, tia sét đã phá vỡ kỷ lục khi quét qua các lớp mây dày đặc sau đợt không khí lạnh tại miền nam vùng Great Plains. Những đám mây dạng tấm từ Texas đến Kansas City tạo thành một lớp dẫn điện nông lý tưởng, cho phép các luồng sét di chuyển hàng trăm km theo chiều ngang. Đây là một hiện tượng ấn tượng, thu hút sự chú ý của nhiều người yêu thiên nhiên.
Khi hiện tượng sét megaflash xuất hiện, nó có khả năng tạo ra hàng loạt tia sét đánh xuống mặt đất. Đáng chú ý, loại sét này rất hiếm gặp, chỉ xuất hiện trong chưa đến 1% số cơn dông. Các cơn bão sản sinh ra sét megaflash thường có quy mô rộng lớn và tồn tại trong thời gian dài, trải dài hàng nghìn km vuông. Theo nghiên cứu của Peterson, chính sự rộng lớn này đóng vai trò quan trọng, được xem như là "động lực chính" giúp hình thành sét megaflash. Những cơn bão nhỏ hơn không thể duy trì được khả năng di chuyển ngang như vậy, do đó không thể tạo ra hiện tượng ấn tượng này.
Tia sét megaflash xuất hiện vào năm 2017 đã thiết lập kỷ lục với độ dài ấn tượng. Tuy nhiên, vào tháng 4 năm 2020, một tia sét mới đã vượt qua kỷ lục này với chiều dài lên tới 768 km. Dù vậy, các nhà khoa học nhận định rằng danh hiệu dài nhất sẽ không kéo dài lâu. Kể từ khi được đưa vào hoạt động cách đây khoảng 10 năm, thiết bị vệ tinh lập bản đồ sét đã mở ra nhiều khả năng mới cho việc phát hiện và phân tích hiện tượng này. Những công cụ tiên tiến hiện đang giúp theo dõi các sự kiện cực đoan, từ Texas cho tới Missouri, hứa hẹn sẽ mang lại những hiểu biết sâu sắc hơn về sét trong tương lai.
Mặc dù sét megaflash rất hiếm, nhưng mức độ nguy hiểm liên quan đến chúng lại rất cao. Peterson chỉ ra rằng chúng thể hiện một trong những dạng sét nguy hiểm nhất, với khả năng gây ra cháy rừng hoặc thiệt hại nghiêm trọng ở những khu vực xa cơn bão. Rất nhiều trường hợp bị thương do sét xuất phát từ việc mọi người không nhận thức rõ về khoảng cách mà tia sét có thể lan rộng từ tâm bão cùng với thời gian mà mối nguy hiểm này có thể kéo dài.
