Bốn năm trước, trong buổi hội thảo về chiến lược và giải pháp để phát triển chipset và thiết bị mạng 5G ở Việt Nam, ông Nguyễn Cương Hoàng, Phó Tổng giám đốc của Tổng Công ty công nghiệp công nghệ cao Viettel, đã chia sẻ với giới truyền thông rằng: "Trong quá khứ, Việt Nam chưa từng sản xuất thành công một con chip từ đầu đến cuối. Khi chúng tôi tuyên bố sẽ sản xuất chipset, nhiều người đã hoài nghi. Tuy nhiên, chỉ sau 3 năm, Viettel đã thành công trong việc này."
Trước đây, Việt Nam từng là đất nước "vô năng" trong việc sản xuất con chip. Song, thực tại đang khẳng định, Việt Nam đang hứng chịu một cơn bão lớn khi hàng loạt dự án đầu tư về công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực bán dẫn, đã và đang tràn đến sau ký kết hợp đồng chiến lược toàn vẹn giữa Việt Nam và Mỹ. Một tin vui hơn nữa là các doanh nghiệp trong nước như Viettel, FPT,... cũng đã và đang từng bước chinh phục được cả quá trình sản xuất chip "hãng trong nước".
Vào đầu năm 2023, Viettel High Tech cùng tập đoàn sản xuất chip viễn thông hàng đầu toàn cầu Qualcomm thông báo đã hoàn thiện việc nghiên cứu và sản xuất khối vô tuyến trạm thu phát sóng 5G (32 phát, 32 thu) đầu tiên trên thế giới dựa trên chipset ASIC tuân thủ tiêu chuẩn Open Ran của Qualcomm.
Sản phẩm sẽ hoàn tất và chính thức được kiểm tra trên hệ thống Viettel vào quý 4/2023 tại 11 thị trường. Đồng thời, Viettel cũng sẽ cung cấp dịch vụ cho các nhà điều hành khác trên khắp toàn cầu. Theo sau thành công này, Viettel sẽ hoàn thiện trang thiết bị 5G (64 kênh truyền, 64 kênh nhận) nhằm hỗ trợ các nhà điều hành mạng di động tại các khu vực có nhiều toà nhà cao tầng cần tới mức phủ sóng cao và rộng.
Viettel đã trở thành đối tác đầu tiên của Qualcomm trên toàn cầu hoàn thành việc sản xuất mô-đun thu phát vô tuyến trạm 5G dùng chip QRU100 5G RAN do Qualcomm cung cấp, chỉ sau 7 tháng từ khi bắt đầu hợp tác. Trong quá trình thực hiện, các kỹ sư của Viettel High Tech đã tham gia vào việc nghiên cứu và đưa ra các giải pháp tối ưu nhất, dẫn đến việc hoàn thành sản xuất bảng mạch hoàn thiện cho trạm thu phát 5G chỉ trong khoảng thời gian bằng một phần ba so với tiến trình phát triển thông thường. Kết quả này đã vượt xa sự kỳ vọng của Qualcomm.
Trong cuộc trò chuyện với giới truyền thông, ông ST Liew - Phó Chủ tịch Qualcomm CDMA Technologies Asia-Pacific Pte. Ltd. cũng đồng thời là Chủ tịch của Qualcomm tại Đông Nam Á, Úc và New Zealand khẳng định: "Việt Nam đã là một trong những đối tác hàng đầu của Qualcomm khi công ty này bắt đầu tiến hành nghiên cứu về 5G và đã cho thấy được quyết tâm cực lớn. Mọi việc đang tiến triển rất suôn sẻ và chắc chắn trong thời gian sắp tới, bạn sẽ nghe thấy nhiều tin tức về những bước tiến quan trọng".
Đầu năm nay, "gã khổng lồ" trong lĩnh vực chip toàn thế giới đã cùng VinAI hợp tác để phát triển những giải pháp cho thành phố thông minh. Cụ thể, VinAI sẽ tận dụng phần cứng và nền tảng AI của Qualcomm nhằm nâng cao độ chính xác và độ tin cậy trong việc phát hiện các vấn đề liên quan đến an ninh, bảo mật.
Trước đây, Qualcomm đã cộng tác với SonKim Land để triển khai các giải pháp IoT cho dự án thành phố thông minh; cũng như hợp tác với Phenikaa để thực hiện dự án xây dựng khu đô thị thông minh đầu tiên tại Việt Nam thuộc sở hữu của các trường đại học.
"Cách đây 2 năm, tôi đã tới thăm trường Đại học Phenikaa ở Hà Nội. Trường đang hợp tác với chúng tôi cùng hãng Viettel để áp dụng mạng 5G trong khuôn viên học đường. Phenikaa đã phát triển đa dạng các ứng dụng từ hệ thống dẫn đường tự động, việc vận chuyển hàng hóa qua drone, xây dựng cơ sở hạ tầng, đến việc sử dụng máy tính kết nối 5G để hỗ trợ giảng dạy,... Những tiến bộ do trường Đại học Phenikaa thực hiện đúng là những điều tôi hy vọng tiếp tục thấy ở Việt Nam", theo lời ông ST Liew.
Gần đây, Qualcomm đã ký thỏa thuận với Vin AI và Viettel IDC nhằm tích hợp khung trí tuệ nhân tạo vào các ứng dụng xã hội tại Việt Nam. Theo tuyên bố của ông ST Liew, hai dự án này rất đặc biệt mà Qualcomm đang tiến hành “liên quan đến viễn cảnh rộng lớn tương lai của AI”.
Đánh giá về khả năng công nghệ của Việt Nam, người đứng đầu Qualcomm cho biết, Việt Nam đóng vai trò như một thị trường "hấp dẫn" - rất thuận lợi và phong phú để triển khai thử nghiệm các công nghệ, đặc biệt là các giải pháp 5G, ứng dụng trong lĩnh vực thành phố thông minh, giáo dục thông minh, chăm sóc sức khỏe thông minh, nông nghiệp, mạng lưới tư nhân, ... Ở đó, Viettel, VinAI, SonKim Land và Phenikaa, giống như là những "đèn hiệu".
Ông Liew chỉ ra rằng các thí nghiệm ban đầu này sẽ hỗ trợ cho những doanh nghiệp Việt Nam trong việc tối ưu và sản xuất nhiều sản phẩm và phương án liên quan tới 5G, AI không chỉ phù hợp với đất nước mà còn thích hợp với quy mô toàn cầu, điều này giúp cho các công ty như Viettel không chỉ hoạt động tại Việt Nam mà còn vươn ra thế giới. Ông cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam đã có một khởi đầu ấn tượng trong việc áp dụng một số đổi mới công nghệ hàng đầu, cùng với sự hợp tác từ những đối tác sở hữu uy tín như Qualcomm.
Sau chuyến công du của Tổng thống Mỹ Joe Biden, đại diện cho Qualcomm chắc chắn rằng Việt Nam có tiềm lực lớn để tham gia vào ngành công nghệ sinh học, đặc trưng là lĩnh vực bán dẫn, dựa trên nhiều lý do.
Việt Nam đã dành nhiều nguồn lực để phát triển hạ tầng, giao thông, đường xá, từ đó tạo ra điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất đa dạng các mặt hàng. Thực tế cho thấy, đất nước này đang dần trở thành một trung tâm sản xuất hấp dẫn tại khu vực Đông Nam Á. Cho nên, việc đầu tư vào hạ tầng có tầm quan trọng đặc biệt. Điều này đồng thời giúp duy trì môi trường và hệ sinh thái luôn sẵn lòng đón nhận các hoạt động sản xuất.
Ông Liew cũng nói về yếu tố thứ hai, đó chính là kỹ năng của nguồn nhân lực, bao gồm cả kỹ thuật và kỷ luật đa dạng nhưng đều quan trọng cho công nghệ cao. Từ khi đặt chân đến Việt Nam từ năm 2003, thấy rõ những biến đổi, thử thách trong vòng 20 năm qua, người đại diện cho Qualcomm nhận ra rằng Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng trong lực lượng lao động, từ người trẻ đến người già, đều có một niềm đam mê với công nghệ và những ý tưởng sáng tạo về công nghệ.
Liew phát biểu rằng sau khi hợp tác với Viettel, ông cảm thấy rất ngạc nhiên với năng lực và lòng quyết tâm của đội ngũ kỹ sư ở Viettel, họ sở hữu kiến thức chuyên môn sâu rộng đến mức ngưỡng mộ. Những điều tuyệt vời ấy chỉ ra điều mà ông đã tin tưởng từ lâu, rằng Việt Nam đã và đang sản xuất ra những chuyên gia tài giỏi, các kỹ sư lành nghề.
Chính sách khá hấp dẫn cùng với tinh thần đầy quyết tâm của Chính phủ là yếu tố thứ ba đáng chú ý. Theo đó, Chính phủ Việt Nam đang rất quyết liệt trong việc thúc đẩy chuyển đổi số hóa bằng cách áp dụng các chính sách kích thích liên quan đến công nghệ. Họ đã có nhiều cuộc trao đổi và hợp tác với nhiều công ty cũng như chính phủ quốc tế, trong đó có cuộc đối thoại gần đây nhất với Tổng thống Biden.
Theo quan điểm của tôi, ba nhân tố quan trọng này sẽ khiến ước mơ của Việt Nam trở nên vô cùng tiềm năng và khả thi. Rất có thể trong thời gian sắp tới, điều đó sẽ trở thành hiện thực. Đúng lúc này, Việt Nam đang nắm giữ lợi thế để tiếp tục thắp lên mơ ước đổi thay, khát khao sáng tạo...
Trong tương lai, "gã khổng lồ" lĩnh vực chip mong muốn hợp tác cùng doanh nghiệp Việt Nam để mang các giải pháp ra tới các khu vực khác trong nước, mở rộng ra các nơi khác tại Đông Nam Á và cuối cùng là toàn cầu. "Tôi hy vọng trong thời gian sắp tới, 5G sẽ được lan tỏa và thương mại hóa rộng khắp tại Việt Nam, từ đó công nghệ cao sẽ trở nên phổ biến hơn. Sau đó, chúng tôi sẽ cộng tác với các đối tác nội địa của chúng tôi, để đảm bảo rằng các công nghệ của Qualcomm sẽ sẵn lòng hỗ trợ nhiều giải pháp", Phó chủ tịch của Qualcomm nhấn mạnh.
Theo số liệu thống kê từ Gartner đầu năm, ngành công nghiệp sản xuất chip trên toàn thế giới đã tăng trưởng khoảng 1,2% so với năm 2021, đạt mức doanh thu 601,7 tỷ USD, và dự kiến sẽ tăng lên đến khoảng 1.400 tỷ USD vào năm 2029. Điều này ngụ ý rằng, nếu Việt Nam có thể tham gia vào chuỗi cung ứng ngành chip toàn cầu, chúng ta có thể mở ra những cơ hội lên đến hàng tỷ USD.
Tại Việt Nam, chúng ta đang sở hữu trên 35 doanh nghiệp chuyên về thiết kế cùng với hơn 5.000 kỹ sư, phần lớn đều đang làm việc tại các công ty quốc tế. Chính vì vậy, việc tạo dựng được dấu ấn trong lĩnh vực chip là một thành tựu cần được khích lệ.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Doanh nghiệp Việt Nam có chủ đề "Đưa Việt Nam vào hệ sinh thái bán dẫn Đông Nam Á" diễn ra ngày 29/9, có thông tin Việt Nam đang lên kế hoạch phát triển nguồn nhân lực để đạt được mục tiêu có 50.000 kỹ sư vào năm 2030.
Trông đợi vào năm 2024, ngành công nghiệp bán dẫn ở Việt Nam ước tính sẽ vươn lên với giá trị vượt quá 6,17 tỷ USD. Điều này đặt ra mục tiêu cho Việt Nam để tiếp tục đàm phán và thâm nhập sâu vào thị trường chip bán dẫn toàn cầu, nhằm thoát ra khỏi cảnh báo thu nhập trung bình.
