Trong một công trình nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí PNAS, các nhà khoa học đã tiến hành khảo sát gần 1.000 viên zircon lấy từ khu vực Jack Hills ở Australia, nơi lưu giữ những chứng cứ địa chất quý giá về thời kỳ đầu của Trái Đất.
Kết quả cho thấy hơn 35% số zircon này thuộc về loại S, một nhóm tinh thể đại diện cho hoạt động kiến tạo mảng.
Kiến tạo mảng là một quá trình mà trong đó các mảng kiến tạo, tức là những mảnh vỏ của Trái Đất, di chuyển, chồng lên nhau, đẩy lên từ lớp phủ hoặc chìm xuống.
Mặc dù gây ra nhiều thảm họa khủng khiếp, như sự hợp nhất và phân tách của các lục địa, cùng với hiện tượng động đất và núi lửa, nhưng kiến tạo mảng cũng có tác động quan trọng trong việc duy trì ổn định khí hậu, không khí và cân bằng hóa học của trái đất.
Do đó, việc hình thành mảng kiến tạo là điều kiện thiết yếu để Trái Đất có khả năng phát sinh và duy trì sự sống.
Trong quá khứ, người ta tin rằng quá trình này chỉ khởi đầu sau hoặc vào cuối liên đại Hỏa Thành, hay còn gọi là giai đoạn "cầu lửa" của Trái Đất, kéo dài từ thời điểm địa cầu đang hình thành cho đến khoảng 3,8 tỷ năm trước.
Tuy nhiên, trong số zircon loại S mới được phát hiện ở Úc có tuổi thọ lên đến 4,2 tỷ năm.
Đó chính là minh chứng cho sự khởi đầu của quá trình kiến tạo.
Trong kỷ nguyên Hỏa Thành, trái đất có một bầu không khí giàu amoniac và methane, thấm đẫm nước, cuối cùng đã hình thành nên một đại dương lớn bao trùm toàn bộ hành tinh. Cùng lúc đó, Trái Đất từ từ nguội lại, dẫn đến sự hình thành của lớp vỏ rắn ở bề mặt.
Các "báu vật" zircon có tuổi thọ 4,2 tỷ năm cho thấy rằng vào khoảng thời gian đó, lớp vỏ trái đất không chỉ đã được hình thành mà còn đã phân chia thành các mảng kiến tạo, đánh dấu một sự chuyển biến vô cùng quan trọng trong quá trình tiến hóa của hành tinh.
Điều này chỉ ra rằng Trái Đất của chúng ta đã trải qua giai đoạn đầu tiên rất sôi động và phát triển nhanh hơn nhiều so với những gì mà chúng ta từng nghĩ.
Công trình này do nhóm tác giả từ Viện Địa chất và Địa vật lý, cùng với Đại học Khoa học Trái Đất và Hành tinh, đều thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, đứng đầu.
