"Nghiên cứu này đã đặt ra thách thức cho những hiểu biết của chúng ta về quá trình tiến hóa của các hành tinh," Fabio Capitanio, một nhà khoa học địa chất từ Đại học Monash (Úc), chia sẻ với Live Science.
Các phát hiện mới đây của TS Capitanio và cộng sự, được công bố trên tạp chí khoa học Nature Geoscience, cho thấy rằng những khối đá cổ xưa nhất trên Sao Kim có thể đã hình thành qua những quá trình tương tự như cách mà các lục địa đầu tiên của Trái Đất xuất hiện.
TS Capitanio cho biết: "Chúng tôi đã không lường trước được rằng sao Kim, với nhiệt độ bề mặt lên tới 460 °C và không có hoạt động kiến tạo mảng, lại có những đặc điểm địa chất đa dạng và phức tạp đến vậy."
Vỏ Trái Đất của chúng ta có cấu trúc khá phức tạp khi so sánh với các hành tinh khác. Nó không đồng nhất mà được phân chia thành nhiều phần nhỏ, được gọi là mảng kiến tạo.
Các mảnh vỏ này được đặt lỏng lẻo trên bề mặt, có khả năng va chạm vào nhau, trượt xuống phía dưới, mang theo các mảng lục địa và đại dương phía trên đang chuyển động liên tục.
Đó là nguyên nhân khiến các lục địa và đại dương trên trái đất đã có nhiều lần biến đổi hình dáng, kết hợp thành các siêu lục địa và siêu đại dương, sau đó lại bị phân tách.
Các khu vực cổ xưa nhất của lớp vỏ lục địa trên Trái Đất được gọi là "nền cổ", là những khu vực có đá cổ, đặc và cứng hơn so với các mảng kiến tạo nâng đỡ lục địa.
Trên toàn cầu, đã có khoảng 35 nền cổ được xác định, và các nhà nghiên cứu cho rằng chúng là những cấu trúc hình thành đầu tiên của các lục địa. Chúng chính là phần lõi nóng chảy của Trái Đất trong giai đoạn sơ khai, được đẩy lên trong thời kỳ Hỏa Thành cách đây hàng tỉ năm.
Các nền cổ này thời đó như những hạt giống của đại lục. Khi các vật liệu sâu này được đưa lên bề mặt, chúng sẽ hóa cứng và tạo điều kiện cho các vật liệu khác trên đại lục bám vào, từ đó dần dần phát triển.
Trong lần nghiên cứu này, các nhà khoa học từ Úc đã tận dụng bộ dữ liệu độc đáo từ tàu Magellan của NASA, chiếc tàu đã sử dụng radar để tạo ra bản đồ chi tiết về bề mặt của hành tinh.
Họ đã chú tâm vào khu vực tesserae mang tên Ishtar Terra, đây là cao nguyên lớn nhất trên hành tinh Sao Kim. Trong tiếng Latin, "tesserae" có nghĩa là "gạch khảm", chỉ những mảng địa chất phức tạp và khác thường, giống như được nhào nặn vào lớp vỏ tương đối đơn giản của hành tinh.
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng các tesserae trên Sao Kim được hình thành bằng cùng một phương thức như cách mà các nền đất cổ đã xuất hiện trên Trái Đất.
Hình ảnh đồ họa thể hiện Ishtar Terra từ góc nhìn ba chiều - Ảnh: ESO
Theo các nhà nghiên cứu, phát hiện này mang đến một cái nhìn mới thú vị về Sao Kim và những mối quan hệ tiềm năng của nó với Trái Đất trong giai đoạn đầu, đồng thời củng cố giả thuyết cho rằng hai hành tinh này được hình thành như một cặp song sinh, có khả năng ủng hộ sự sống.
Thực tế, bên cạnh Trái Đất và Sao Hỏa, Sao Kim cũng thuộc khu vực có khả năng sự sống được gọi là vùng Goldilocks trong hệ Mặt Trời.
Các bằng chứng gần đây chỉ ra rằng nó có thể khởi đầu "cuộc sống" giống như Trái Đất một cách hoàn hảo, sẵn sàng hình thành các lục địa và có thể diễn ra quá trình kiến tạo mảng phức tạp.
Nhiều nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng, hiệu ứng nhà kính nghiêm trọng và chu kỳ quay chậm đã làm cho môi trường trở nên khó khăn trong việc sinh sống, chỉ xảy ra khi Sao Kim đã đạt đến một độ tuổi nhất định.
Nguyên nhân khiến nó trở thành người anh em song sinh "ác quỷ" của Trái Đất vẫn còn là một điều bí ẩn.
