CÔNG NGHỆ

Lừa đảo du lịch không phải là khái niệm mới

Ngày 25 tháng 6 vừa qua, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên án đối với bị cáo Trần Thị Ngọc (sinh năm 1997, quê ở Lai Châu) với mức án 8 năm tù giam vì tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Trong vụ án này, hai bị cáo khác là Nguyễn Tấn Hoàng (sinh năm 1996, đến từ Khánh Hòa) và Trần Hà Mi (sinh năm 1996, quê ở Quảng Ninh) cũng lần lượt bị tuyên án 24 tháng và 15 tháng tù với cùng một tội danh.

Theo bản cáo trạng, ba đối tượng này, cùng với một người bạn quen biết qua mạng xã hội Telegram tên là Sam (là người Việt Nam, đang sinh sống tại Campuchia, thông tin về thân nhân và lai lịch chưa rõ ràng), đã hợp tác để đăng tải nhiều bài viết quảng cáo dịch vụ đặt tour du lịch (bao gồm đặt phòng khách sạn và vé máy bay giá rẻ) trên các nhóm Facebook. Họ đưa ra mức giá thấp hơn so với giá thị trường nhằm thu hút và lừa dỗ những khách hàng có nhu cầu mua vé, rồi chiếm đoạt tiền đặt cọc của họ. Tổng số tiền mà nhóm này đã chiếm đoạt từ các nạn nhân gần 500 triệu đồng.

Lừa đảo trong lĩnh vực du lịch không phải là một hiện tượng mới. Hơn một năm trước, Bộ Công an đã công bố năm hình thức lừa đảo phổ biến trong mùa du lịch mà người dân dễ bị mắc bẫy. Trong các phương thức này, Bộ Công an cũng lưu ý rằng nhóm lừa đảo thường đăng tải các bài viết quảng cáo về tour du lịch và phòng khách sạn giá rẻ trên mạng, đi kèm với nhiều lợi ích hấp dẫn. Họ yêu cầu nạn nhân chuyển khoản đặt cọc từ 30 đến 50%, sau đó chiếm đoạt số tiền đó.

Vào ngày 10/8 vừa qua, Cục An toàn thông tin thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra cảnh báo tới người dùng mạng xã hội về việc cần thận trọng trước trò lừa đảo này. Cụ thể, Cục cho biết những kẻ lừa đảo đã vào trang Fanpage mang tên “Review Cô Tô tất tần tật” trên Facebook để tìm kiếm những người có nhu cầu mua vé và đặt phòng khách sạn. Khi có ai đó đăng bài trên Fanpage, chúng sẽ chủ động liên lạc và quảng bá về phòng ở cũng như các dịch vụ mà chúng cung cấp. Sau khi lừa được khách chọn dịch vụ và chuyển tiền đặt cọc, những kẻ này sẽ chiếm dụng số tiền đó.

Thông qua việc theo dõi vụ việc gần đây, bà Nguyễn Hoài Thu, Giám đốc Chi nhánh Saigon Tourist, cho biết rằng facebook của trưởng phòng hướng dẫn của Saigon Tourist đã bị giả mạo thành một tên gọi khác. Tài khoản này dùng tên của một công ty chuyên tổ chức tour tương tự như Lữ hành Sài Gòn Tourist, và lệnh chuyển khoản từ họ cũng gửi đến một thông tin gần giống với thông tin chuyển khoản của công ty, nhưng không phải là thuộc về cá nhân nào cả.

"Bà Thu cảnh báo rằng kiểu lừa đảo tinh vi này đang diễn ra ngày càng phổ biến và nguy hiểm, khi mà hình ảnh của nhân viên công ty chúng tôi cũng bị sử dụng và công khai như một kênh chính thức. Những khách hàng nào không cảnh giác và thông minh nhận diện sẽ rất dễ trở thành nạn nhân của những trò lừa đảo này."

Thêm vào đó, có một trường hợp khác được bà Nguyễn Hoài Thu phản ánh gần đây, khi một khách hàng đã đến trực tiếp văn phòng công ty để tố cáo về việc xin việc tại Saigon Tourist. Theo lời kể của người bị hại, họ đã tham gia ứng tuyển trực tuyến nhưng được yêu cầu phải đặt cọc một số tiền lớn trước nhiều triệu đồng để đảm bảo tính chắc chắn. Khi tới ngày hẹn phỏng vấn chính thức, khách hàng đến văn phòng thì nhận ra rằng người đã giao dịch với họ trước đó không phải là nhân viên của Saigon Tourist.

"Bà Thu cho biết, chúng tôi đã trình bày những thông tin này với lực lượng công an địa phương để hợp tác trong việc giải quyết."

Từ góc nhìn pháp lý, Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Giám đốc Công ty Luật TNHH Thiện Duyên – Đoàn luật sư Hà Nội nhận định rằng, đây là những hành vi gian lận nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác, thể hiện rõ nét hành vi lừa đảo. Tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm, các hành vi này có thể bị xử lý dưới hình thức hành chính hoặc bị khởi tố hình sự theo quy định của pháp luật.

Liên quan đến chế tài hành chính, luật sư Hùng cho biết, Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ban hành ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực như an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng chống tệ nạn xã hội; phòng cháy chữa cháy; và phòng chống bạo lực gia đình. Tại điểm c Khoản 1 Điều 15, Nghị định quy định rằng các hành vi “sử dụng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản, hoặc đến thời điểm phải trả lại tài sản đã vay, mượn, thuê của người khác hoặc nhận tài sản từ người khác qua hình thức hợp đồng, dù có khả năng và điều kiện nhưng cố tình không hoàn trả” sẽ bị phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với cá nhân vi phạm. Đối với tổ chức vi phạm tương tự, mức phạt sẽ gấp đôi mức phạt dành cho cá nhân (theo Khoản 2 Điều 4 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP).

Ngoài ra, cá nhân vi phạm còn phải chịu hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu các tài sản và phương tiện liên quan đến hành vi vi phạm hành chính. Đối với những người nước ngoài vi phạm, sẽ phải đối mặt với việc trục xuất (theo Khoản 3 Điều 15 của Nghị định số 144/2021/NĐ-CP do Chính phủ ban hành).

Về vấn đề trách nhiệm hình sự, luật sư Hùng cho biết, theo Điều 174 của Bộ luật Hình sự năm 2015, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2017, quy định rằng: Cá nhân nào sử dụng thủ đoạn lừa đảo để chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ 2.000.000 đồng trở lên, hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng nằm trong một trong những trường hợp dưới đây:

a) Những đối tượng đã từng bị xử phạt hành chính vì hành vi chiếm đoạt tài sản mà vẫn tiếp tục vi phạm; b) Những trường hợp đã bị kết án về tội này hoặc các tội theo quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật, mà chưa được xóa án tích và vẫn tiếp tục vi phạm; c) Những hành vi gây ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, trật tự và sự an toàn của xã hội; d) Tài sản liên quan là nguồn sống chính của người bị hại cũng như gia đình họ. Nếu vi phạm như vậy sẽ bị quy vào “Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Tội này được xác định có loại và mức hình phạt là cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 20 năm, có thể đến tù chung thân.

Bên cạnh đó, đối tượng vi phạm này còn có thể bị xử lý bằng hình phạt bổ sung, gồm hình phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm giữ chức vụ, cấm hành nghề hoặc thực hiện một số công việc nhất định trong khoảng thời gian từ 01 đến 05 năm, hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Tuyệt đối cảnh giác thông tin trên mạng

Trước tình hình đó, bà Nguyễn Hoài Thu, Giám đốc chi nhánh Saigon Tourist, đã nhấn mạnh việc người dân cần phải đề cao cảnh giác trước những chiêu trò tinh vi như: Tuyển dụng Cộng tác viên (CTV) làm việc trực tuyến với nhiệm vụ như: Like, Share, tăng cường tương tác, đánh giá các trang web du lịch và nhận hoa hồng ngay lập tức; đồng thời yêu cầu chuyển khoản phí đảm bảo.

Song song với tình hình đó, có những hành động giả mạo giấy tờ, mạo danh người lao động và cán bộ trong lĩnh vực du lịch một cách tinh vi trên các nền tảng mạng xã hội. Họ cũng sử dụng số điện thoại giả mạo để tuyển dụng nhân sự, tư vấn dịch vụ, và chào bán các tour du lịch giá rẻ yêu cầu khách hàng chuyển khoản tiền đặt cọc.

Bà Thu nhấn mạnh rằng khách hàng cần phải xem xét cẩn thận thông tin liên lạc và trang web chính thức của công ty du lịch trước khi tiến hành bất kỳ giao dịch nào. Ngoài ra, cũng cần thận trọng với những chương trình khuyến mãi quá mức hấp dẫn.

Không nên đặt niềm tin vào những chương trình khuyến mãi có mức giá rẻ bất thường so với thị trường mà không xuất hiện trên các kênh chính thức của các đơn vị du lịch. Hãy chỉ thực hiện thanh toán khi bạn đã xác nhận thông tin và dịch vụ một cách rõ ràng thông qua các kênh thanh toán và kênh tư vấn chính thức của công ty lữ hành.

Liên quan đến công ty Lữ hành Saigontourist, bà Thu đã thông báo rằng công ty không bao giờ yêu cầu khách hàng thực hiện chuyển khoản vào tài khoản cá nhân. Mọi giao dịch đều diễn ra thông qua tài khoản chính thức tại TP.HCM và 18 chi nhánh của công ty. Vì vậy, nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, khách hàng nên liên hệ trực tiếp với văn phòng hoặc các chi nhánh trên toàn quốc, hoặc qua các kênh thông tin chính thức để được hỗ trợ kịp thời.