CÔNG NGHỆ

Mới đây, MC Mai Phương đã trải lòng về một trải nghiệm không mấy dễ chịu khi bị kẻ lừa đảo giả danh shipper gọi điện. Cụ thể, chị nhận được cuộc gọi từ một số điện thoại lạ, người bên đầu dây tự xưng là shipper đang đứng trước cửa nhà. Đáng nói, đối tượng này cung cấp thông tin về một đơn hàng chăn ga gối đệm mà chị đã đặt trên Shopee hơn một ngày trước, bao gồm cả sản phẩm và giá tiền. Sự trùng hợp hoàn hảo đã khiến chị vô tình rơi vào bẫy mà không hề hay biết.

Vì bận rộn với việc chăm sóc con nhỏ, chị đã lên kế hoạch chuyển khoản sau. Chỉ sau vài phút, nhân viên giao hàng một lần nữa gọi điện thông báo rằng hàng đã được gửi đến bảo vệ và yêu cầu chị thanh toán ngay. Tin tưởng vào quy trình, chị đã nhanh chóng thực hiện chuyển khoản 3,7 triệu đồng.

Gần đây, một tình huống lừa đảo tinh vi đã xảy ra, khi một số điện thoại tự xưng công ty bảo hiểm nhắn tin đến một người dùng. Nội dung tin nhắn cảnh báo rằng tài khoản của người này sẽ bị trừ 125 triệu đồng do “đăng ký bảo hiểm” từ giao dịch trước đó. Lợi dụng tâm lý hoang mang, kẻ gian tiếp tục ép buộc nạn nhân thực hiện các thao tác nhằm "lấy lại tiền". Tuy nhiên, mục đích thực sự của chúng chỉ là chiếm đoạt thêm tài sản của người dùng. Hãy cảnh giác trước những chiêu trò lừa đảo như vậy!

Khi bị chất vấn, đối tượng tỏ ra thản nhiên đáp: “Em ở Campuchia, chị không thể báo công an được đâu.” Thoáng chốc, người phụ nữ nhận ra mình đã trở thành nạn nhân của một chiêu trò lừa đảo. Điều khiến mọi chuyện đáng sợ hơn nữa là kẻ lừa đảo sở hữu toàn bộ thông tin cá nhân của cô, bao gồm địa chỉ và chi tiết đơn hàng, một cách chính xác và gần như tức thì.

Thông tin cá nhân bán từ vài chục nghìn

Trong cuộc trao đổi với Báo điện tử VTC News, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) đã chỉ ra rằng tình trạng rò rỉ thông tin cá nhân của người mua hàng trực tuyến đang diễn ra ngày càng phổ biến. Vấn đề này có thể bắt nguồn từ các lỗ hổng bảo mật tại các sàn thương mại điện tử, từ các đối tác giao nhận, hoặc thậm chí từ chính những nhân viên làm việc trong nội bộ. Điều này đặt ra mối lo ngại lớn về an toàn thông tin trong thời đại số hiện nay.

Theo ông Hiếu, hiện nay có nhiều nhóm lừa đảo đang hoạt động tích cực trong việc thu mua dữ liệu khách hàng trên các “chợ đen” như diễn đàn hacker và nhóm Telegram. Giá giao dịch cho những thông tin này chỉ dao động từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng. Đáng lo ngại hơn, một số kẻ lừa đảo còn thực hiện các cuộc tấn công trực tiếp vào hệ thống vận chuyển để lấy thông tin đơn hàng đang trong quá trình giao. Từ đó, họ giả danh là shipper và có thể thao túng tâm lý người nhận, gây ra những rắc rối không nhỏ.

Một số nhân viên không trung thực tại các công ty vận chuyển và sàn thương mại điện tử đã bán thông tin dữ liệu ra bên ngoài. Ông Hiếu cảnh báo rằng rủi ro lừa đảo gia tăng đáng kể khi thông tin được cập nhật theo thời gian thực. Ngay khi đơn hàng được nhập vào hệ thống, kẻ gian có thể dễ dàng tiếp cận, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự an toàn của khách hàng.

Trong bối cảnh an ninh thông tin ngày càng trở nên nổi bật, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các cơ quan quản lý dữ liệu khách hàng cần chủ động rà soát và nâng cấp hệ thống bảo mật. Việc kiểm thử an toàn thông tin thường xuyên không chỉ giúp phát hiện lỗ hổng mà còn bảo vệ dữ liệu nhạy cảm khỏi các mối đe dọa. “Chúng ta không thể để nhân viên dễ dàng truy cập vào cơ sở dữ liệu và bán thông tin cho kẻ lừa đảo,” ông khẳng định, chỉ ra rằng trách nhiệm bảo vệ thông tin phải được đặt lên hàng đầu.

Ông Hiếu khuyến cáo người tiêu dùng nên thận trọng với những cuộc gọi nghi vấn. Để đảm bảo an toàn, hãy liên hệ trực tiếp với tổng đài của đơn vị vận chuyển để xác minh thông tin. Ngoài ra, ưu tiên mua sắm tại các cửa hàng uy tín có dấu xác thực và lựa chọn phương thức thanh toán an toàn để bảo vệ quyền lợi của mình.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, nhấn mạnh rằng người tiêu dùng cần tự giác quản lý đơn hàng của mình. Điều quan trọng là phải rõ ràng về thông tin sản phẩm mà mình đã đặt, cũng như đơn vị vận chuyển. Hãy luôn theo dõi quá trình giao hàng thông qua ứng dụng chính thức. Khi cần liên hệ với shipper, hãy sử dụng số điện thoại đã được xác thực. Tránh tuyệt đối việc nhấp vào các liên kết lạ hay thực hiện giao dịch qua những kênh không chính thống.

Ông Sơn đã gợi ý rằng các doanh nghiệp trong lĩnh vực bưu chính cần triển khai công nghệ bảo mật dữ liệu hiệu quả. Cụ thể, việc định danh cuộc gọi từ nhân viên giao hàng và mã hóa thông tin bưu gửi, bao gồm họ tên, số điện thoại, địa chỉ và nội dung hàng hóa, sẽ giúp ngăn chặn tình trạng khai thác trái phép thông tin. Những biện pháp này không chỉ bảo vệ quyền lợi của khách hàng mà còn nâng cao độ tin cậy của dịch vụ bưu chính.

Phạt tối đa 3 tỷ đồng với hành vi làm lộ dữ liệu

Bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân sẽ chính thức có hiệu lực. Luật mới này mang đến cho người dân quyền yêu cầu bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Đồng thời, người dân cũng có khả năng khởi kiện trong trường hợp quyền riêng tư của họ bị xâm phạm. Đây là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao ý thức và trách nhiệm về bảo mật thông tin cá nhân tại Việt Nam.

Theo Điều 8, việc mua bán dữ liệu cá nhân có thể bị xử phạt nặng nề, lên tới 10 lần giá trị khoản thu bất hợp pháp. Trong trường hợp không xác định được khoản thu hoặc số tiền phạt thấp hơn mức tối đa, mức phạt chung theo quy định tại khoản 5 sẽ được áp dụng.

Hành vi chuyển dữ liệu cá nhân xuyên biên giới trái phép sẽ bị xử phạt nghiêm khắc, với mức phạt tối đa lên đến 5% doanh thu của năm trước. Trong trường hợp doanh nghiệp không có doanh thu hoặc số tiền phạt theo doanh thu thấp hơn, mức phạt sẽ được áp dụng theo quy định tại khoản 5. Đây là biện pháp nhằm đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin cá nhân.

Các vi phạm liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ phải đối mặt với mức phạt tối đa lên đến 3 tỷ đồng. Các tổ chức và cá nhân cần nắm rõ quy định này để tránh những hậu quả nghiêm trọng.