Gần đây, Công an TP Hà Nội đã phát đi cảnh báo đến cư dân về một số hình thức lừa đảo "phát triển mạnh" trong dịp cuối năm tại khu vực này. Đáng chú ý, dù những hình thức lừa đảo này không mới, đã được cơ quan chức năng cảnh báo nhiều lần, vẫn có người dân rơi vào bẫy.
Bùng nổ lừa đảo trực tuyến
Thủ đoạn của những kẻ gian lận là tạo ra các ứng dụng có giao diện tương tự ứng dụng Cổng dịch vụ công. Sau đó, để tạo độ tin cậy, chúng giả danh là cán bộ Công an phường/Công an quận thông báo: Căn cước công dân chưa được đồng bộ dữ liệu đất đai thành công, chưa cập nhật thông tin thẻ bảo hiểm y tế, cập nhật thông tin bằng lái xe chưa thành công,... và hướng dẫn cập nhật qua mạng vì: công an quận phải hoàn thành công việc trong ngày, cập nhật trực tiếp trên ứng dụng, cài đặt phần mềm để lấy số thứ tự nhanh chóng mà không cần chờ đợi,...
Trong những tháng cuối năm, những hình thức lừa đảo trở nên tinh vi hơn, khiến người dân vẫn dễ dàng rơi vào bẫy. Đây là hình minh hoạ.
Bằng cách khai thác tâm lý lo lắng của người dân, các kẻ gian sẽ hướng dẫn người dân tải xuống ứng dụng giả mạo trên điện thoại hoặc truy cập vào đường link cài đặt ứng dụng giả mạo, có vẻ giống với Cổng dịch vụ công. Tuy nhiên, thực tế là tất cả các đường link này đều chứa mã độc, mã độc này sẽ được tải xuống điện thoại song song, cho phép kẻ gian truy cập vào thiết bị để thực hiện các hoạt động như truy cập dữ liệu, chụp ảnh màn hình, đọc tin nhắn và đặc biệt là chiếm quyền điều khiển điện thoại.
Bằng cách chiếm được quyền điều khiển điện thoại, kẻ gian có thể lấy cắp mật khẩu đăng nhập vào tài khoản ngân hàng và mã OTP giao dịch. Sau đó, họ thực hiện các lệnh chuyển tiền và chiếm đoạt tài sản của người bị hại. Điều đáng chú ý là chúng thường nhắm vào những người cao tuổi không am hiểu về công nghệ để thực hiện hành vi lừa đảo này. Những kẻ gian này rất tinh vi và khéo léo trong việc thực hiện các hoạt động phạm pháp.
Trong tháng 01/2024, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, CATP Hà Nội đã tiếp nhận đơn trình báo từ 6 nạn nhân với các hành vi tương tự. Đặc biệt, tổng số tiền mà nhóm tội phạm đã lấy cắp từ các hành vi trên lên tới gần 20,6 tỷ đồng; trong đó, nạn nhân bị mất nhiều nhất là 15,3 tỷ đồng, còn ít nhất là 252 triệu đồng.
Phương pháp lừa đảo bằng cách cài đặt ứng dụng dịch vụ công giả mạo không phải là điều mới, nhưng vẫn có rất nhiều người dân mắc phải chiêu trò này.
Anh V., người cư trú tại Long Biên, Hà Nội, sau khi truy cập vào đường dẫn được cung cấp bởi một "cán bộ công an phường giả mạo", đã tải xuống một ứng dụng giả mạo dịch vụ công để "xếp hàng trước, không phải chờ đợi khi đến quận để làm thủ tục". Tuy nhiên, anh đã bị chiếm đoạt tổng cộng 1,3 tỷ đồng trong 3 giao dịch chuyển tiền.
Tương tự như anh V., chị A., cư ngụ tại Hai Bà Trưng, Hà Nội, đã nhận được một cuộc gọi từ một người đàn ông tự xưng là "cán bộ công an quận Hai Bà Trưng", yêu cầu chị đến công an quận vào lúc 10 giờ sáng để cập nhật thông tin về bằng lái xe. Vì chị A bận rộn, nên "cán bộ công an quận giả mạo" đã hướng dẫn chị cập nhật thông qua mạng. Sau khi tải ứng dụng Dịch Vụ Công giả mạo mà đối tượng cung cấp, đối tượng đã lừa đảo và chiếm đoạt gần 1 tỷ đồng trong tài khoản ngân hàng của chị.
Bên cạnh đó, trong những ngày cuối năm, nhu cầu tiêu dùng gia tăng và người dân có nhu cầu tìm kiếm việc làm. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm mà các kẻ lừa đảo tìm cách lợi dụng.
Theo đó, vào ngày 11/12/2023, anh L. (sinh năm 1992; trú tại: Quốc Oai, Hà Nội) đã nhận được một lời mời để trở thành cộng tác viên làm nhiệm vụ và sẽ được hưởng tiền hoa hồng cho việc bán hàng trực tuyến. Khi anh L. đặt lệnh để tăng tương tác cho sàn giao dịch, anh sẽ nhận được 10% tiền hoa hồng. Anh L. đã chuyển khoản số tiền 314 triệu đồng để thực hiện nhiệm vụ, nhưng không nhận được cả tiền gốc lẫn tiền hoa hồng. Sau khi nhận ra mình đã bị lừa, anh L. đã đến cơ quan Công an để trình báo.
Hình thức lừa đảo tuyển CTV vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những ngày gần đến Tết Nguyên đán.
Cảnh báo lừa đảo dịp cận Tết
Để tránh rơi vào tình trạng bị lừa dối bởi các ứng dụng giả mạo dịch vụ công cũng như các hình thức lừa đảo khác, CATP Hà Nội đã đưa ra lời khuyên cho người dân về việc bảo vệ an ninh mạng và chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Hãy tăng cường cảnh giác trước những cuộc gọi lạ và tin nhắn liên quan đến cán bộ của các cơ quan chính phủ. Không nên làm việc, cung cấp thông tin cá nhân hoặc tuân theo yêu cầu qua điện thoại. Đồng thời, hãy liên hệ với các cơ quan chức năng có thẩm quyền để xác minh người gọi.
Hãy cẩn trọng với yêu cầu cài đặt phần mềm và không nên nhấp vào các liên kết nhận được qua tin nhắn, không cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc qua liên kết hoặc tệp Apk. Khi cài đặt bất kỳ ứng dụng nào, người dùng cũng nên đọc kỹ thông tin và không nên đồng ý với tất cả các điều khoản một cách vội vã. Chỉ nên truy cập, tải và cài đặt ứng dụng chính thức thông qua Google Play và Apple Store, và kiểm tra thông tin về tác giả (nhà phát triển).
Cần sử dụng các biện pháp bảo vệ tài khoản sinh trắc học như quét vân tay, nhận diện khuôn mặt... để đăng nhập vào ứng dụng ngân hàng và các ứng dụng thanh toán khác. Không nên lưu thông tin bảo mật dịch vụ ngân hàng trên các ứng dụng điện thoại.
Cẩn thận nghiên cứu kỹ các lời mời trở thành Cộng tác viên (CTV) cho các sàn thương mại điện tử, thông qua mạng xã hội hoặc các dịch vụ liên quan đến thẻ tín dụng,...
