Theo Luật Căn cước mới được thông qua bởi Quốc hội, thông tin trong cơ sở dữ liệu căn cước bao gồm thông tin về nhận dạng cá nhân; thông tin về sinh trắc học như hình ảnh khuôn mặt, dấu vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói; và thông tin về nghề nghiệp...
Mống mắt là một trong những thông tin sinh trắc học được sử dụng để thu thập dữ liệu cho căn cước công dân mới, điều này đang nhận được nhiều sự quan tâm từ khá nhiều người. Một số người cho rằng việc thu thập mống mắt là vô cùng quan trọng, đặc biệt là cho những người không thể thu nhận được vân tay như những người khuyết tật hoặc vân tay bị biến dạng. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc này vẫn chưa cần thiết và khiến quá trình thu thập dữ liệu căn cước công dân trở nên phức tạp hơn.
Mống mắt là công nghệ nhận dạng hình ảnh của mắt người và được sử dụng rộng rãi trong nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, để xác định thông tin cá nhân cho căn cước công dân. Tại sao mống mắt được sử dụng như vậy?
Các cơ quan an ninh của Mỹ sử dụng thiết bị sinh trắc học để xác định danh tính công dân thông qua việc quét mống mắt, khuôn mặt và dấu vân tay.
Cấu trúc độc nhất vô nhị
Theo định nghĩa của sinh học, mống mắt (Iris) là bộ phận trong mắt chúng ta thường gọi đơn giản là tròng đen. Mặc dù được gọi là tròng đen nhưng mống mắt thực tế lại có nhiều màu sắc khác nhau như xanh, đen, nâu...
Đặc biệt, cấu trúc các đường vân trên mống mắt vô cùng phức tạp, bao gồm những đường sóng uốn lượn từ bên trong ra bên ngoài. Những đường sóng này tạo thành một cấu trúc độc nhất với mỗi individu (người), thậm chí có sự khác biệt giữa mắt trái và mắt phải của cùng một người.
Các đặc điểm trên mống mắt và vân tay có thể được sử dụng như một cơ sở dữ liệu nhận dạng. Từ những đặc điểm này, chúng ta có thể áp dụng chúng để xác định và nhận dạng thông tin.
Để thu thập và nhận diện mống mắt (Iris Recognition), yêu cầu sử dụng một thiết bị cảm biến kết hợp với máy ảnh và bộ đèn tia hồng ngoại.
Tia hồng ngoại có khả năng giúp camera định vị chính xác các đường vân trên mống mắt của từng người, ngay cả khi họ đang đeo kính áp tròng hoặc mắt kính. Hình ảnh của mống mắt sẽ được chụp lại và lưu trữ dưới dạng mã hóa trên thiết bị.
Để nhận biết mống mắt trên dữ liệu, cần sử dụng các thiết bị đặc biệt như điện thoại thông minh hay máy quét an ninh.
Hiện nay, công nghệ sử dụng việc nhận diện mống mắt để bảo mật đã trở nên phổ biến và xuất hiện trong nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Ví dụ đơn giản như việc sử dụng nhận diện mống mắt trên một số dòng điện thoại thông minh, để truy cập vào các trang web đòi hỏi mức độ bảo mật cao, cũng như để đi vào các cơ sở yêu cầu mức độ an ninh cao.
Công nghệ này đã được áp dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới để nhận diện công dân, xác thực hộ chiếu và điền thông tin xác thực thông qua các cổng thông tin trực tuyến.
Các mống mắt của mỗi người có một cấu trúc độc đáo và khá ổn định theo thời gian.
Xu hướng bảo mật của tương lai
Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) cho biết, theo họ, mống mắt là một trong ba dữ liệu nhận dạng chính bao gồm cả dấu vân tay và khuôn mặt trong hệ thống nhận diện tương lai (NGI) được Mỹ sử dụng để quản lý thông tin công dân. Theo đánh giá của FBI, công nghệ nhận diện mống mắt được cho là có mức độ bảo mật cao hơn so với công nghệ nhận diện dấu vân tay.
Nguyên nhân của điều này là tại việc mống mắt của con người bắt đầu phát triển từ 10 tháng tuổi cho đến khi trưởng thành, nó gần như không thay đổi. Khó có thể có hai mống mắt giống nhau hoàn toàn. Vì vậy, mống mắt là ổn định và không gây nhầm lẫn.
Công nghệ nhận dạng mống mắt dễ dàng có thể được tích hợp vào các hệ thống an ninh hiện tại hoặc hoạt động độc lập. Quét mống mắt không dễ bị đánh cắp, mất mát hay xâm nhập như vân tay.
Về lĩnh vực bảo mật, công nghệ nhận dạng mống mắt không chỉ nhanh chóng và chính xác mà còn không yêu cầu tiếp xúc trực tiếp như việc nhận dạng dựa trên vân tay, mang lại sự an toàn cho người dùng, đặc biệt là trong tình huống có dịch bệnh truyền nhiễm.
Từ năm 2016, công nghệ quét mống mắt đã được tích hợp vào các dòng điện thoại thông minh cao cấp của Samsung, bắt đầu với dòng Galaxy Note 7.
Tuy vậy, theo các chuyên gia y tế, mống mắt không thể bị thay đổi, tuy nhiên chúng vẫn có thể bị hư hại do các nguyên nhân bệnh lý hoặc tác động từ bên ngoài gây chấn thương mắt, xuất huyết ở mạch nhãn nội, tình trạng phù viêm do viêm màng bồ đào, viêm mống mắt, viêm mống mắt dị sắc, bệnh glaucoma có sử dụng thuốc nhỏ mắt kéo dài, các bệnh u lành và ác trên mống mắt, bệnh đái tháo đường, tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc...
Vì vậy, cần hạn chế việc sử dụng mống mắt làm phương pháp duy nhất để thu thập dữ liệu và xác minh danh tính của công dân.
