Nền tảng quản lý và bán hàng đa kênh Sapo vừa công bố báo cáo thường niên liên quan đến thị trường bán lẻ. Theo báo cáo, có 15.000 khách hàng Sapo cho biết họ gặp khó khăn trong việc tăng doanh thu so với năm 2022, do gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn và do đó không thể chi tiêu nhiều cho hoạt động marketing và tiếp thị. Tuy nhiên, nhà bán hàng vẫn lạc quan về tình hình kinh doanh năm 2024 và đã đề ra nhiều kế hoạch mới để theo kịp xu hướng của thị trường.
Cụ thể, khảo sát của 15.000 nhà bán hàng là khách hàng Sapo cho thấy, doanh thu trung bình năm 2023 của phần lớn cửa hàng giảm hơn 30% so với năm 2022 (chiếm tỷ lệ 28,5%). Tổng tỷ trọng nhà bán hàng ghi nhận sự giảm sút doanh thu lên đến 60,99%. So sánh trong 5 năm qua, năm 2023 tái hiện tình trạng giảm doanh thu nghiêm trọng, chỉ xếp sau năm 2021 (đỉnh cao của dịch COVID-19 và giãn cách xã hội).
Các chủ cửa hàng ngày càng có xu hướng giảm số lượng nhân viên, điều này được thể hiện qua việc tỷ lệ cửa hàng có ít hơn 5 nhân viên đã tăng lên (chiếm 69,64% trong số các cửa hàng tham gia khảo sát). Đáng chú ý, mô hình cửa hàng không có nhân viên, tức là chủ cửa hàng tự vận hành, cũng đang gia tăng (9,27%).
Một xu hướng đáng chú ý nhất trong ngành bán lẻ năm 2023 là sự thay đổi sang mô hình kinh doanh bền vững hơn. Một số nhà bán hàng đã chuyển từ mô hình kinh doanh cá nhân (không đăng ký kinh doanh) sang mô hình kinh doanh cá thể hoặc công ty (từ 35% năm 2022 giảm xuống còn 29% năm 2023).
Một điểm đáng chú ý khác là nhóm nhà bán hàng có doanh thu trung bình năm 2023 từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng và trên 2 tỷ đồng đã tăng 3% so với năm 2022. Mặc dù giá trị đơn hàng trung bình có dấu hiệu giảm (đặc biệt là ở mức dưới 300.000 đồng/đơn), nhưng nhóm nhà bán hàng có doanh thu cao trong ngành bán lẻ lại tăng lên. Điều này cho thấy một số nhà bán hàng đã thành công trong việc áp dụng các chiến thuật mở rộng kinh doanh, bán thêm các sản phẩm mới và chuyển dịch sang tập khách hàng có khả năng chi trả tốt hơn.
Xu hướng mở rộng bán hàng đa kênh vẫn được thể hiện rõ rệt. 55,4% nhà bán hàng đang kinh doanh trên ít nhất hai kênh - tại cửa hàng và một số kênh trực tuyến. Sàn thương mại điện tử tiếp tục là kênh bán hàng trực tuyến được sử dụng nhiều nhất trong ngành bán lẻ. Điểm nhấn đặc biệt trong năm 2023, các nhà bán hàng có xu hướng mở rộng thêm kênh TikTok Shop (tỷ lệ người kinh doanh bán chủ yếu trên kênh TikTok chiếm 5,9%, tăng nhẹ so với năm 2022).
Bán hàng đa kênh được xem là giải pháp cứu cánh trong bối cảnh kinh tế biến động, giá thuê mặt bằng tại các thành phố lớn biến đổi không đều, quy định trên các sàn thương mại điện tử lớn trở nên nghiêm ngặt, và thuật toán trên mạng xã hội thay đổi, tác động đến quá trình tiếp thị và bán hàng trong ngành bán lẻ.
Các nhà bán hàng tập trung vào việc tối ưu hóa chi phí và hầu hết chỉ sẵn lòng chi trả dưới 10% doanh thu cho hoạt động tiếp thị. Mặc dù đây được coi là xu hướng chung trên toàn cầu, nhưng việc tiếp thị thông qua người nổi tiếng, người ảnh hưởng (KOL, Influencers) vẫn nhận được sự dè dặt từ phía người kinh doanh trong ngành bán lẻ. Tỷ trọng chi phí tiếp thị cho kênh này chỉ chiếm 5,24% - thấp hơn cả chi phí tiếp thị truyền thống như SEO website.
Một trong những điểm đáng chú ý nhất về hình thức thanh toán trong ngành bán lẻ trong năm 2023 là sự phát triển mạnh mẽ của chuyển khoản ngân hàng, bao gồm chuyển khoản qua số tài khoản và chuyển khoản qua quét mã QR. Có tới 43,8% nhà bán hàng hiện đang chấp nhận thanh toán qua chuyển khoản, trong đó có 15,33% nhà bán hàng sử dụng chuyển khoản qua quét mã QR.
Khi sang năm 2024, nhà bán hàng có kế hoạch chính là mở rộng kênh bán hàng (29,37%) trên các mạng xã hội như Facebook, Zalo (27,07%). Trong lĩnh vực F&B, các chủ nhà hàng và quán cafe thường chọn đa dạng hóa mặt hàng kinh doanh (40,9%), với việc mở rộng kênh bán hàng, kênh mạng xã hội là lựa chọn phổ biến nhất (33,3%), cùng với các ứng dụng Shopee Food (23,6%), GrabFood (12,4%) và GoFood (6,7%).
