CÔNG NGHỆ

Vào ngày 5-6, Việt Nam Blockchain Association (VBA) đã tổ chức buổi hội thảo thứ 5 về Luật pháp quản lý Tài sản số (VA) và Nhà cung cấp dịch vụ tài sản số (VASP).

Hội thảo được tổ chức vào thời điểm gần đến ngày ban hành Khung pháp lý Tài sản ảo (tháng 5-2025), thực hiện theo cam kết của Chính phủ trong Kế hoạch Quốc gia về Phòng chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố để đưa Việt Nam ra khỏi danh sách xám (grey list) của FATF.

Tại buổi hội thảo, những chuyên gia đã thảo luận về các quy định pháp luật từ phía người tiêu dùng, nghiên cứu các mô hình quản lý VA-VASP được đánh giá là tiến bộ như Luật về Tài sản mã hóa (MiCA) của Liên minh châu Âu có hiệu lực từ cuối năm 2024 và Luật quản lý Tài sản Mã hóa của Hồng Kông (Trung Quốc).

Tại Việt Nam, do sự thiếu sót về hệ thống pháp lý, các quy định liên quan đến VA-VASP được phân tán trong 19 văn bản quy định pháp luật, dẫn đến tình trạng các hoạt động huy động vốn cộng đồng, gian lận, tiếp thị quảng bá tài sản ảo vẫn diễn ra tràn lan không kiểm soát, kể cả trong các trường đại học và dưới nhiều hoạt động phổ biến kiến thức.

Theo quy định hiện hành, các tổ chức cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử hoạt động trái phép tại Việt Nam có nguy cơ vi phạm Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân khi thu thập thông tin cá nhân một cách trái phép; không đảm bảo an toàn cho thông tin cá nhân; sử dụng thông tin cá nhân không đúng mục đích.

Việc trao đổi tài sản, đặc biệt là các giao dịch tài chính và bất động sản như mua bán stablecoin, khai thác coin, bán token ứng dụng trong GameFi, hay bán NFT, không được điều chỉnh trong các luật về thuế, Luật Phòng, chống rửa tiền 2022 của Việt Nam, dẫn đến nguy cơ các VASP này vi phạm quy định về thuế hay phòng chống rửa tiền.

Theo Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng Thư ký thị trường trái phiếu Việt Nam, dòng vốn tài sản ảo chuyển đổi sang USD dự kiến đổ vào thị trường Việt Nam vào năm 2023 có thể lên đến 120 tỷ USD.

Theo các chuyên gia, việc cấm thị trường hoặc ngăn chặn hoạt động của các tổ chức và cá nhân cung cấp dịch vụ tài chính ảo (VASP) là không khả thi. Thay vào đó, cần phải sớm áp dụng một khung pháp lý phù hợp với các tiêu chuẩn phòng ngừa rửa tiền.

Theo Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực của Hiệp hội Blockchain Việt Nam, việc nộp thuế từ tài sản số cần được thực hiện như nộp thuế từ việc trúng số vì đầu tư tiền ảo cũng tương tự như việc mua vé số, tiền thưởng được coi là phần thưởng may mắn.

Ông Phan Đức Trung cho biết xây dựng các bộ tiêu chuẩn đạo đức, tiêu chuẩn cộng đồng, tiêu chuẩn dự án và áp dụng công nghệ RegTech (Công nghệ hỗ trợ tuân thủ quy định) truy vết on-chain có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tối đa tình trạng gian lận, lừa đảo liên quan đến tài sản ảo.